Hij is inmiddels een bekend gezicht in Brussel. Johan van Utrecht staat regelmatig met zijn iconische lichtblauwe pak en zijn groene BoerBurgerBeweging-speldje aan de bar in het Holland House. Dat niet alleen, begeef je in de Europese wijk en je vindt Van Utrecht aan een tafeltje in het Europees Parlement. Daar is hij in gesprek met de politieke assistenten van beroemde Europarlementariërs of staat op de stoep voor de Nederlandse ambassade bij het Schumanplein. Nog voor de BBB een grote overwinning boekte in de Provinciale Statenverkiezingen stuurde hij een mailtje naar het bestuur van de partij.

Van Utrecht is de kwartiermaker van de BBB in Brussel. De partij scoorde ontzettend goed tijdens de Provinciale Statenverkiezingen en richtte haar ogen, mede door Van Utrecht, op Brussel. Van Utrecht was een van de eerste leden van de partij, maar was niet actief. Hij bekleedde geen bestuursfuncties, hield zich niet bezig met de campagne, hij was gewoon lid. Maar er zat hem iets niet lekker. 

Van Nijverdal naar Brussel

Het was de tijd van de stikstofdiscussie in Nederland. Er moest een stop komen op de uitstoot en boeren waren de dupe. Hij drinkt een kopje koffie in een zaak op het Jourdanplein achter het Europees Parlement en legt zijn frustratie uit. Hij komt uit Nijverdal. Een plaatsje in de provincie Overijssel met bijna 25.000 inwoners. “We staan altijd voor elkaar klaar”, vertelt hij. Hij realiseerde zich al vroeg wat voor een grote rol boeren spelen in een dorp als Nijverdal. Ze zorgen voor werk, dat werk betekent dat mensen er wonen, er zijn dus scholen nodig en zorg. Het laat, volgens Van Utrecht, zien welke cruciale rol boeren in de Nederlandse samenleving hebben. 

En die rol werd bedreigd door de stikstofdiscussie. Van Utrecht zag fragmenten van minister Van der Wal. “Het moest van Brussel”, was haar argument en bij Van Utrecht ging een lampje branden. “Als we echt iets voor onze boeren willen doen, moeten we in Brussel zitten”, moet hij gedacht hebben. Hij stuurde een mailtje naar het bestuur dat op dat moment nog helemaal niet bezig was met de Europese verkiezingen. Twee maanden later kreeg Van Utrecht groen licht. 

Een nieuw leven

Zijn leven stond op het punt te veranderen. Hij mocht een plan schrijven voor de BBB. De hoofdvraag: hoe pakken we het op Europees niveau aan? Niet veel later laat Van Utrecht zijn eigen bedrijf achter en pakt hij twee keer per maand de auto naar Brussel. 

Als kwartiermaker is Van Utrecht voorbereidingen aan het treffen voor de BBB in Europa. De partij hoopt zetels te winnen en denkt echt iets te kunnen toevoegen. De wetgeving (de stikstofmaatregelen) waar de partij groot van werd is immers in Brussel ontstaan. En om straks bij de bron aan de tekentafel te zitten moet er nog flink wat gebeuren.

Van Utrecht werd het hoofd van het kernteam Europa. Zij stippelen uit hoe hun standpunten in Nederland zich vertalen als het aankomt op Europese wetgeving. Daarnaast is hij alvast in gesprek met groepen in het Europees Parlement. Bijna iedere partij die zetels wint na de Europese verkiezingen sluit zich aan bij een overkoepelende groep. D66 en de VVD zitten bijvoorbeeld bij de liberale fractie Renew. BBB moet zich ook ergens aan gaan sluiten als ze kans willen maken op goede posities in het Parlement. 

Borrelen en koffie drinken

En dat gebeurt allemaal redelijk informeel. Brussel is de stad van de borrels en koffietjes. En daar maakte Van Utrecht gebruik van. Op de landbouwborrel, die in het Holland House georganiseerd wordt door drie Nederlandse Europarlementariërs, kwam hij Bert-Jan Ruissen tegen. Europarlementariër voor de SGP. Van Utrecht ziet hem als een soort bondgenoot. “Ik heb veel bewondering voor Bert-Jan”, zegt hij. “Hij doet veel voor onze achterban”. Van Utrecht sprak hem aan en zorgde ervoor dat hij op de koffie kon komen. 

Inmiddels loopt het anders, ziet Van Utrecht. Na de provinciale overwinning van BBB, stappen partijen juist op hem af. Caroline van der Plas kreeg een telefoontje van Manfred Weber. De koning van de EVP-fractie. Een fractie waar de BBB graag mee in gesprek ging. Snel daarna zat Van Utrecht in het Europees Parlement met de EVP om de tafel. En werd er gepraat over hoe die fracties nu precies werken. “Ik ben heel nieuwsgierig”, zegt Van Utrecht. Aan tafel met een Europese fractie en de ins en outs te horen krijgen moet een behoorlijke beleving geweest zijn.  

Het lijkt alsof Van Utrecht al een BBB-fractie in Brussel heeft. Niet alleen loopt hij de Europese instituties af, maar ook belangenorganisaties en bedrijven zijn benieuwd naar de standpunten van zijn partij. Zo werd zijn naam al genoemd bij de werkgeversorganisatie VNO-NCW en legt hij BBB-standpunten voor aan landbouworganisaties, maar ook aan Greenpeace. “We zijn anders dan andere partijen”, zegt Van Utrecht. En dat helpt hem de drempel over in Brussel, denkt hij. Praktische oplossingen, die de BBB volgens Van Utrecht brengt, landen hier in Brussel wel. 

BBB Europa?

Of Van Utrecht echt geschikt is voor een leven in Brussel, weet hij nog niet. Duidelijk is in ieder geval dat hij tot de Europese verkiezingen voorbereidingen blijft treffen. En ondanks zijn twijfel over een leven in de politiek, ook achter de schermen, kijkt hij toch al een beetje vooruit. “Ik hoop in de toekomst dat ik het eerste jaar nog bij de fractie kan blijven”, legt hij uit. Hij voorziet een soort coördinerende rol. Als de eerste BBB-Europarlementariërs naar Brussel trekken, heeft Van Utrecht de stoel al wat verwarmd. Zoiets geef je ook niet makkelijk uit handen.