Waarom moet er volgens u een bodemmonitoringsrichtlijn komen?

“De Nederlandse bodems zijn in zeer slechte staat, de grond is vervuild, verdroogd en verzuurd door mest. Op sommige plekken in het land begint de bodem ook al te zakken. Er zit geen leven meer in. Vroeger op het platteland in Groningen, waar ik opgroeide, zag je weidevogels op de akkers achter de ploeg aan vliegen, dat zie je niet meer. Er valt niets meer te halen. Vroeger zat er veel leven in de bodem, zoals aaltjes. Die dienden als voedsel voor de vogels.”

 Krijgen mensen ook last van de slechte bodemkwaliteit? 

“Ja, want op slechte bodems kun je geen voedsel meer produceren. Op den duur zullen boeren ook merken dat een levenloze bodem door al het gebruik van bestrijdingsmiddelen geen goede voedingsbodem meer is voor het verbouwen van gewassen. We kunnen nog maar 60 jaar oogsten van onze bodems als we op deze manier doorgaan, concludeerde de Verenigde Naties. Juist partijen die begaan zijn met voedselproductie zouden zich achter de oren moeten krabben hoe lang ze in verzet blijven.”

Tegenstanders wijzen naar bestaande regels voor lucht- en waterkwaliteit die nu ook al de bodems zouden beschermen. Het kost landen al veel moeite om zich aan die regels te houden. Zijn extra regels dan wel de oplossing? 

“Laten we eerlijk zijn, de bescherming van lucht en water is het ook niet gelukt. Maar dat is geen reden om niets te doen. Het is campagnetijd en dan gaan in Nederland de hakken in het zand. Maar het is populistisch en naïef om te zeggen dat het wel goed zal komen met de regels die we nu al hebben. Hoe langer we tegensputteren, hoe dringender de problemen worden.”

De Tweede Kamer vindt de voorgestelde Bodemmonitoring-richtlijn te ver gaan. Zij stellen dat landen dit beter zelf kunnen regelen, omdat het per gebied enorm verschilt wat de bodem nodig heeft en waardoor vervuiling aanwezig is?

“De bodemrichtlijn laat juist veel over aan Nederland. De regels geven veel ruimte aan nationale overheden om zelfs de regels te stellen. Ze mag zelf bepalen hoeveel actie je onderneemt en op welke onderdelen. Zandgrond is anders dan klei. Voor ieder type gelden andere criteria. Die grenzen moeten we aan wetenschappers overlaten.”

Bij andere onderdelen van de Green Deal zagen we al dat de christendemocraten zich verzetten tegen meer milieuregels. Zij vinden dat al die regels ten koste gaan van bedrijven en de economie. Gaat het niet te veel kosten? 

“Het gaat ons zeker wat kosten als we de bodemkwaliteit en de handhaving moeten verbeteren. Maar dat is een eenzijdige manier om naar het probleem te kijken. Want wat gaat het kosten als we straks allemaal flessen water moeten kopen? En hoe lang gaan we nog bronwater uit de Ardennen kunnen halen? Daar spelen dezelfde problemen. Daarom moet we naar een systeem waar de vervuiler betaalt.”

De komende maanden bepalen de Europese landen en de Europarlementariërs hoe streng deze richtlijn wordt. In Nederland besloot de Tweede Kamer alvast dat de richtlijn veel te ver gaat. Ondertussen staat Vewin, de vereniging van drinkwaterbedrijven, te springen voor schonere bodems. Zij vrezen dat als er niets gebeurt, de drinkwatervoorziening in gevaar komt. 

Brusselse Nieuwe blijft de onderhandelingen volgen. Als de richtlijn er komt dan zal Nederland nog meer milieu doelen moeten halen. Zowel landen als partijen proberen daarom de regels af te zwakken en aan te passen. We volgen het op de voet in de wekelijkse nieuwsbrief. Abonneer je hier als je op de hoogte wil blijven.