Volgens Europarlementariër Sophie in ‘t Veld (D66) is de hoeveelheid informatie, die de afgelopen maanden bij de onderzoekscommissie PEGA van het Europees Parlement is binnengekomen, ongekend. Volgens haar is het gebruik van spionagesoftware op mobiele telefoons van onder andere journalisten en actievoerders die vaak tegenstanders zijn van het regime, in de Europese Unie veel groter dan gedacht.

Cruciaal

Meerdere Europarlementariërs, onder wie ook de Nederlander Thijs Reuten (PvdA), bezoekt deze week Griekenland en Cyprus. In Griekenland zijn al enkele ministers opgestapt omdat ze op onrechtmatige wijze telefoons lieten aftappen. De spionagesoftware Pegasus is ontwikkeld door het Israëlische bedrijf NSO. De zaak werd vorig jaar door de Washington Post onthuld.

“Naast politici van de oppositie ontdekken steeds meer journalisten dat ze doelwit zijn van hack- en afluisterpogingen door de Griekse inlichtingendienst. De regering heeft hier tot nu toe meer verwarring over gecreëerd dan duidelijkheid over verschaft. Daar moet nu verandering in komen“, zegt Reuten.

Verder laat hij weten hoe belangrijk het bezoek is. “Deze afluister- en spionageschandalen tasten onze Europese rechtsstaat aan. Daarom is het onderzoek dat we ernaar doen zo cruciaal. Alleen wanneer we precies weten wat er misgaat, kunnen we op de juiste manier ingrijpen”, aldus Reuten.

Schrijnend

Hoewel de Griekse zaak volgens In ‘t Veld schrijnend is, komt het in bijna alle EU-landen voor. ”Naast Griekenland vallen met name Spanje, Polen en Hongarije op als landen waar spionagesoftware bijzonder intensief wordt toegepast.” Volgens haar is het probleem groter dan alleen de telefoons. “Er zijn digitale aanvallen op het Europees Parlement en de Europese Commissie, het toezicht is gebrekkig en als er wel toezicht is, zijn er nauwelijks sancties tegen instanties die spioneren.”

Een van de conclusies zal dan ook zijn om de Europese politiedienst (Europol) meer bevoegdheden te geven. Nu is het zo dat Europol alleen onderzoek kan doen met instemming van de lidstaten. Het voorstel is dat de in Den Haag gevestigde organisatie zelfstandig zaken kan gaan onderzoeken. “Alle regeringen gebruiken deze spionagesoftware en sommige regeringen maken er misbruik van”, aldus in ‘t Veld.

Komende vrijdag geeft de onderzoekscommissie een persconferentie in Athene en op 8 november, nauwelijks een week later, moeten de conclusies op papier staan. Daarna volgt een debat in het Europees Parlement.

De Nederlandse regering wil voorlopig niet zeggen of er in Nederland gebruik gemaakt wordt van de spionagesoftware Pegasus.