Het is inmiddels een tijdje geleden dat Europarlementariërs in de milieucommissie in het Europees Parlement stemden over de omstreden natuurherstelwet van Eurocommissaris Frans Timmermans. Volgens voorstanders is de natuurherstelwet een cruciaal puzzelstuk op weg naar klimaatneutraliteit, volgens tegenstanders is het een ondoordacht plan dat Nederland opnieuw op slot zet. Aan de kant van de voorstanders staan de sociaaldemocraten (S&D) en de groenen, aan de kant van de tegenstanders de christendemocraten (EVP) en de conservatieven (ECR). In het midden de liberale fractie Renew.

De stemming in de milieucommissie, op 27 juni, zou doorslaggevend zijn. Als ook de milieucommissie niet akkoord zou gaan met de plannen van Timmermans, zou dat een behoorlijke boodschap uitsturen. Het werd een van de spannendste stemmingen van de afgelopen tijd, waar een enorm politiek spel aan voorafging.

Gelijkspel

In de afgelopen maanden is de natuurherstelwet behandeld in drie commissies in het Europees Parlement: de landbouw-, visserij en milieucommissie. In alle drie is er uiteindelijk een negatief advies gegeven. En in de laatste van die drie, de milieucommissie, was de stemming het spannendst. Het zou gelijkspel worden: 44 stemmen tegen de natuurherstelwet en 44 stemmen voor goedkeuring. Belangrijk om te weten: gelijkspel betekent dat een voorstel niet aangenomen is.

Niet iedereen ziek

Opvallend was het aantal vervangingen tijdens de stemmingsronde in de milieucommissie op 27 juni. Iedere commissie heeft vaste leden. Zij stemmen vaak zoals ze willen. Zo ontstaat een beeld van wat het Europees Parlement van een wetsvoorstel vindt. Bij deze stemming in de milieucommissie zijn door de tegenstanders 17 commissieleden vervangen. 14 daarvan door Europarlementariërs die helemaal niet in de milieucommissie zitten. Aan de kant van de voorstanders zijn er in totaal 8 leden vervangen. Daar kwam één Europarlementariër niet uit de milieucommissie.

Nu is commissieleden vervangen niet raar. Soms zijn er andere vergaderingen waarbij commissieleden aanwezig moeten zijn, of kan iemand ziek of verhinderd zijn. Die leden worden dan vervangen. Maar dat niet iedereen ziek was deze keer, was van tevoren al duidelijk. Sommige commissieleden zijn vervangen uit partijdruk. Het behalen van een meerderheid was zo belangrijk dat commissieleden opgedragen werden hun zetel tijdelijk even aan iemand anders te geven.

Druk van de partij

Zo gaf een Poolse Europarlementariër van de EVP, waar ook het CDA bij zit, aan wel voor de natuurherstelwet te willen stemmen. Onder druk van zijn partij heeft hij zijn plek echter opgegeven voor iemand die tegen de natuurherstelwet zou stemmen.

Ook bij aanvang van de stemming zat de hele ruimte vol. Bert-Jan Ruissen van de SGP en Rob Roos en Rob Rooken van JA21 waren er ook. Zij vervingen, zo zegt een woordvoerder, onder andere leden van de conservatieve ECR die op de begrafenis van oud partijgenoot Silvia Berlusconi waren. Op de vraag of er ook Europarlementariërs vervangen zijn om tot een meerderheid te komen, kwam het antwoord: daar kan ik niks over zeggen.

Ook voorstanders van de natuurherstelwet namen het zekere voor het onzekere. Vera Tax (PvdA) was opgeroepen om paraat te staan. Puur om in te springen wanneer een voorstander opeens toch verhinderd zou zijn.

Er waren zelfs zoveel vervangende Europarlementariërs geregeld dat er uiteindelijk te veel meededen aan de stemming. De voorzitter van de vergadering heeft meerdere teststemmingen moeten doen om uiteindelijk tot het beoogde aantal Europarlementariërs te komen. 88 dus, om precies te zijn.

Geen enkele kant heeft uiteindelijk een meerderheid behaald. Het bleef 44 stemmen tegen en 44 stemmen voor. Dat kwam de tegenstanders dus goed uit. Want gelijkspel is, zoals eerder gezegd, verwerping.

Deze keer anders

Woensdag zal het gehele Parlement over de natuurherstelwet stemmen. Dat komt de voorstanders van de wet dan weer goed uit. Want nu het hele Europees Parlement stemt, kan er niemand vervangen worden.

Maandagavond gaf Mohammed Chahim (PvdA) wel nog aan dat het krap ging worden. “Als je een marge hebt van 5 tot 10 stemmen, en een aantal Europarlementariërs vallen uit doordat ze zwanger zijn of net kinderen gekregen hebben, wordt het krap”, zei hij. Maar hij is positief over het feit dat niemand vervangen kan worden. Dat betekent dat Europarlementariërs van de christendemocraten of conservatieven die voor de natuurherstelwet zijn, deze keer gewoon zélf kunnen stemmen.