Vanochtend schreven we er al over in de rubriek Brusselse koffie: vorige week in Praag zou de Duitse bondskanselier Olaf Scholz aan de zijlijn van de Europese top hebben gezegd “open te staan” voor een nieuwe ronde EU-schulden. Maar is dat wel zo?

En als we een EU-diplomaat moeten geloven, zit men in Brussel nog helemaal niet aan de tekentafel voor nieuwe plannen om als blok geld te gaan lenen en ligt er nog niets concreets op tafel. Hoe zit dat en waar komen die geruchten dan vandaan?

Lopend vuurtje

Persbureau Bloomberg schreef gisteren dat Duitsland het idee voor nieuwe gezamenlijke EU-schulden om de energiecrisis te verlichten, zou steunen. Scholz zou in Praag een flinke draai hebben gemaakt rond het standvastige Duitse standpunt om zo’n idee juist niet te steunen. Voorwaarde zou wel zijn geweest dat het vers opgehaalde geld in de vorm van leningen wordt uitgekeerd aan landen die het moeilijk hebben. Niet in de vorm van subsidies. 

Het bericht van Bloomberg werd al snel opgepikt door andere (Europese en internationale) media, waaronder POLITICO, en verspreidde zich als een lopend vuurtje door de nieuwsmachines. Vanuit diplomatieke hoek horen we echter andere geluiden: het zouden enkel geruchten zijn dat de EU gezamenlijke schulden wil maken, zoals dit eerder gebeurde voor het coronaherstelfonds.

Gisteren vertelde een andere EU-diplomaat al aan Reuters dat Berlijn geen plannen heeft om een nieuwe ronde voor gezamenlijke EU-schulden te steunen. “Dergelijke plannen zijn niet bekend in de Duitse regering,” zei de bron.

Nederland glashelder

Als het om de Nederlandse positie omtrent nieuwe gezamenlijke EU-schulden gaat, hoeft er niet gespeculeerd te worden. Premier Mark Rutte zei vorige week in Praag dat hij bedrijven en huishoudens, die door de energiecrisis in de problemen zitten, liever op nationaal niveau ondersteunt. 

Minister Kaag van Financiën stelde vorige week voor om eerst naar ongebruikte potjes Europees geld te kijken, voordat er opnieuw naar de bank wordt gegrepen voor nieuwe leningen. “We weten dat er momenteel in verschillende Europese fondsen miljarden en miljarden euro’s beschikbaar zijn. Ik denk niet dat het nodig is om voor elke nieuwe situatie een nieuw instrument te ontwerpen. We moeten de middelen die we hebben op de juiste manier inzetten.” 

Volgens een EU-diplomaat zou het Europese coronaherstelfonds één van de voornaamste potjes zijn die verder leeg kunnen, voordat de EU nieuwe schulden op zich gaat nemen. In het coronaherstelfonds zit 750 miljard euro, maar een groot deel zou volgens de bron nog niet zijn gebruikt. 

Zo zou er wat meer geld kunnen gaan naar REPowerEU, het plan waarmee de Europese Commissie reageerde op de energieproblemen als gevolg van de Russische invasie in Oekraïne. En er zouden nog verschillende potjes met geld voor de landbouw in de kast staan. Of andere EU-lidstaten ervoor zouden kiezen om eerst oude potjes leeg te maken of om toch meteen op Europees niveau nieuw geld te lenen, is nog niet duidelijk.