De Europese top zit erop. Premier Dick Schoof was er voor de eerste keer bij en vatte de vergadering na afloop bondig samen. “Er zijn momenteel geen nieuwe maatregelen afgesproken”. Volgens Schoof zijn de EU-leiders het wel met elkaar eens dat het eerder dit jaar afgesproken migratiepact niet voldoende is en dat er nu vervolgstappen moeten komen. Hoewel die vervolgstappen niet concreet zijn, lijkt hij toch tevreden. “Het gaat echt om een beweging.”

Terugkeerhub in Oeganda

Premier Schoof benadrukt dat migratie een Europees probleem is dat daarom gezamenlijk in Europa moet worden opgelost. Volgens hem willen alle EU-leiders de instroom van migranten verminderen en het terugkeerbeleid ten aanzien van uitgeprocedeerde migranten met spoed strenger en beter maken. Eén van de ideeën die de afgelopen tijd in Brussel de ronde doet, is het concept van zogenaamde ‘terugkeerhubs’. Hierbij zouden asielzoekers die geen verblijfsvergunning krijgen, worden ondergebracht in landen buiten de EU.

Deze week presenteerde minister Reinette Klever (PVV) voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp dat het Nederlandse kabinet daarvoor denkt aan Oeganda. De premier geeft aan dat hij dit tijdens de Europese top heeft genoemd als voorbeeld omdat hij het vindt passen “in het bredere beeld om te zoeken naar oplossingen”.

Migratie als wapen in Polen

Ook Polen kan een ‘win’ optekenen. Deze week besloot premier Donald Tusk om het asielrecht in Polen tijdelijk op te schorten, omdat illegale migranten vanuit Belarus de grens over worden geholpen. Belarus, en ook Rusland, proberen op deze manier Polen en de EU te destabiliseren. “Migratiestromen worden als wapen ingezet”, legt Schoof uit.

Maar hoewel het strenge beleid van de Poolse leider niet samengaat met EU- en internationaal recht, lijkt hij niet al te hard op z’n vingers te worden getikt. Sterker nog, hij krijgt juist steunbetuigingen van zijn collega’s. “Uitzonderlijke situaties vereisen passende maatregelen”, valt er in de conclusies van de top te lezen. “Iedereen ziet dat dit niet een normaal instroomprobleem is”, voegt Schoof toe. Bovendien zijn de leiders vastberaden om de buitengrenzen effectiever te bewaken.

Wel wordt er ook door de Nederlandse premier nog even gewezen op het feit dat het beleid wel in lijn moet zijn met EU- en internationaal recht. Iets wat de plannen van Tusk volgens mensenrechtenorganisaties momenteel niet zijn.

Wat nu?

Op de top hebben de Europese leiders van gedachten kunnen wisselen over de koers van de Unie. Wat betreft concreet beleid is de Europese Commissie nu aan zet. Voorafgaand aan de top stuurde de voorzitter van de Commissie, Ursula von der Leyen, een brief over haar plan om de migratieregels sneller in te voeren. Deze brief is volgens Schoof door de EU-leiders omarmd en laat wat hem betreft zien dat de Commissie meegaat in de nieuwe beweging die op de top is geconstateerd. “Het kabinet is hiermee tevreden en dat is voor mij belangrijk.”

Elke twee weken praat redacteur Meike van Noortwijk je bij over wat er in de Europese Unie op het vlak van migratie gebeurt – en wat dat voor Nederland te betekenen heeft. Abonneer je hier.