Afgelopen week begon Europees. In een volle kerk aan het Maastrichtse Vrijthof lichtte minister Kaag van Financiën dinsdag de Europa-plannen van het kabinet toe. Voor deze Europaspeech sprak Kaag al met verschillende buitenlandse media over de Nederlandse inzet voor de hervormingen van de Europese begrotingsregels. Moeten we blijven vasthouden aan die versoepelingen als er dichtbij oorlog is en we pas net uit de coronacrisis lijken te zijn? Volgens Kaag niet. En daarmee blijft ze typisch Nederlands volgens de Brusselse nieuwssite Politico.
Ook de Financial Times schreef over de nuchtere Nederlandse houding van Kaag. De minister is niet voor het idee om extra Europese schulden te maken om de economische schok op te vangen. Ze zei dat het verstandig is om binnen de bestaande begrotingen de mogelijkheden te onderzoeken om de gevolgen van de crisis te verzachten.
“Ja, het is een begrijpelijke reflex om meer te willen lenen, maar ons zeer nuchtere standpunt zou zijn: ‘laten we de balans opmaken, laten we uitzoeken hoe erg de schade is en waar, en of en onder welke voorwaarden hulp of compensatie kan worden geboden’.”
Geen breuk met verleden
Een houdbare schuld blijft dus de focus, ook nu een oorlog woedt in Europa. De Vlaamse zakenkrant De Tijd schrijft dat er met Kaag als minister van Financiën hoop was op een verandering van toon. Haar voorganger Hoekstra maakte zich door zijn uitspraken over het ontbreken van buffers niet geliefd in Zuid-Europa. Maar Kaag lijkt geen breuk met het verleden te maken. Alleen haar toon is diplomatieker. De focus op een houdbare overheidsschuld is onveranderd.
Open en constructieve benadering
Kaag noemt de hervormingen een open en constructieve benadering, schrijft Politico. De minister van Financiën wil een realistisch tempo van schuldreductie. De bestaande regels hiervoor zijn volgens Kaag ondoeltreffend en worden zelden gehandhaafd. Daarom stelt Kaag voor dat landen hun eigen schuldreductietrajecten over meerdere jaren zouden uitstippelen. Dit zou dan door een onafhankelijk orgaan zoals de European Fiscal Board worden afgedwongen.
Toetredingsprocedure
De week eindigde Europees in Versailles waar de Europese regeringsleiders bij elkaar kwamen om eigenlijk over economisch herstel na de corona pandemie te praten, maar met de oorlog in Oekraïne veranderde de agenda drastisch. De Franse krant Le Monde schrijft over het gesprek tussen de 27 Europese lidstaten in Versailles over de toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie.
“Kunnen we een toetredingsprocedure beginnen met een land dat in oorlog is?” vroeg de Franse president Macron zich af bij zijn aankomst in Versailles. “Ik geloof het niet. Moeten we de deur sluiten en zeggen: nooit? Dat zou oneerlijk zijn.” Frankrijk kan zich niet voorstellen dat Oekraïne op korte termijn tot de Europese Unie zou kunnen toetreden, maar ook Nederland en vele andere landen denken er zo over.
Zelensky gaf aan “zonder vertraging” tot de Europese Unie willen toetreden, maar de Europese staatshoofden en regeringsleiders krabbelen terug. Het idee van een snelle toetreding is verworpen. De deur is in Versailles wel opengezet voor nauwere banden.
Geen vrijkaartje
Na afloop van de bespreking zei Mark Rutte tegen de pers dat er geen versnelde weg is tot toetreding tot de Europese Unie, waar ook Die Zeit over schreef. “Dit zou een klap in het gezicht zijn voor Montenegro, voor Servië en Albanië en Noord-Macedonië, die zo lang hebben gewacht om in het toetredingsproces te worden opgenomen.”
De Duitse krant sprak met de Oekraïense ambassadeur in Berlijn, Andriy Melnyk, die zei: “Het gaat er niet om morgen lid te worden. We willen geen vrijkaartje. Maar we willen dat dat binnen een paar jaar met een spoedprocedure gebeurt.” Polen, Slovenië en andere Oost-Europese EU-landen pleiten voor duidelijke toetredingsperspectieven voor Oekraïne.
