De vooruitzichten voor de Nederlandse en Europese chemische industrie zijn niet goed. Daarom presenteerde de Europese Commissie deze week een actieplan om verdere fabriekssluitingen te voorkomen. De kern van de boodschap is dat de energiekosten moeten dalen en dat de industrie beter beschermd moet worden tegen import van buiten Europa. Ook staat er in het plan dat de regeldruk minder moet worden en dat het gebruik van PFAS voor cruciale toepassingen mogelijk moet blijven.
De chemiesector luidt al langer de noodklok in Europa. In Nederland zijn recent enkele fabrieken gesloten, waarbij enkele honderden banen verloren zijn gegaan. De chemieproductie in Nederland is in de eerste vier maanden van het jaar met 20 procent gedaald, zo meldde ING eerder.
In Duitsland is de situatie nog veel ernstiger, met grootschalige fabriekssluitingen tot gevolg. In een open brief aan de Duitse regering noemen BASF, Bayer, ArcelorMittal, LEAG en vakbond IGBCE het “de ernstigste economische crisis sinds de Tweede Wereldoorlog”.
Minder regels
De bedrijven ondervinden vooral hinder door hoge energiekosten en dure verduurzamingsplannen. Ook de Amerikaanse importheffingen drukken op de winst. Daarnaast zijn er veel Aziatische en Amerikaanse concurrenten bijgekomen. Met het actieplan hoopt de Europese Commissie een einde te maken aan die neerwaartse spiraal. De Commissie wil een ‘Critical Chemicals Alliance’ oprichten die belangrijke productielocaties moet beschermen en problemen in de toeleveringsketen in kaart moet brengen. Ook wil de Commissie beter toezicht op import houden, en wil het lidstaten de ruimte geven om de energieprijzen met staatssteun te compenseren.
Een ander belangrijk onderdeel van het actieplan is de vermindering van regels. Dat stelde de Commissie eerder ook al voor in andere sectoren, zoals de auto-industrie. De Commissie zet voor de chemiesector in op versimpeling van de etiketten waarmee gevaarlijke stoffen worden aangegeven. Ook wil de Commissie de regels voor het gebruik van chemische stoffen versimpelen, waardoor goedkeuring makkelijker moet worden. De precieze uitwerking hiervan wordt in het najaar verwacht.
Kankerverwekkende stoffen
Op de plannen wordt wisselend gereageerd in het Europees Parlement. De christendemocraten erkennen dat er iets moet veranderen, net als de liberalen, maar zij vrezen dat kankerverwekkende stoffen nu makkelijker op de markt kunnen komen. GroenLinks–PvdA maakt zich grote zorgen. “Deze regels zijn er om de gezondheid van miljoenen Europeanen te beschermen en die gooit de Commissie nu overboord voor de winstmarge van een paar chemiereuzen”, zegt Europarlementariër Bas Eickhout. “Het is onnodig, gevaarlijk.”
In het voorstel stelt de Commissie dat het gebruik van PFAS bij bepaalde toepassingen, zoals in de defensie-industrie, onder strikte voorwaarden mogelijk moet blijven. In Nederland pleiten de Tweede Kamer en een meerderheid van de gemeenten juist voor een volledig PFAS-verbod.
Meer weten? Abonneer je op de Nieuwsbrief Klimaat & Energie en ontvang elke twee weken exclusief Nederlands nieuws uit Brussel in jouw mailbox.
