Europarlementariërs willen miljard extra voor onder meer onderwijs en onderzoek

Het Europees Parlement wil voor 2025 meer EU-geld voor onderwijs, onderzoek, klimaat, veiligheid en het beheer van de buitengrenzen. De lidstaten willen juist miljarden bezuinigen.

3 min. leestijd
(Bron foto: iStock)

Het Europees Parlement heeft gestemd over zijn onderhandelingspositie voor de EU-begroting van 2025. De Europarlementariërs willen meer geld voor onderwijs, onderzoek, klimaat, veiligheid en het beheer van de buitengrenzen. 

De parlementariërs stemden voor een begroting van bijna 201 miljard euro, ruim een miljard meer dan de Europese Commissie oorspronkelijk had voorgesteld. Maar de lidstaten willen juist bijna 10 miljard euro bezuinigen op EU-programma’s. Het beloven spannende onderhandelingen te worden de komende weken.

Strijd om onderwijs en onderzoek

De belangrijkste discussie gaat over investeringen in onderwijs en onderzoek. Het Europees Parlement wil de voorgestelde bezuinigingen op programma’s als Erasmus+ (studentenuitwisseling) en Horizon (wetenschappelijk onderzoek) terugdraaien en deze budgetten zelfs verhogen.

Ook willen de Europarlementariërs meer geld voor het LIFE-programma voor biodiversiteit en klimaat. D66’er Gerben-Jan Gerbrandy vindt dit een goede zaak: “Er is een politieke wind gaan waaien tegen alles wat groen is. Vaak zonder verdere opgaaf van reden: gewoon tegen. Dan is het goed dat we toch meerderheden op de been kunnen brengen.

Ook bij de BBB zijn ze tevreden, zij het omdat hun amendement (voorstel tot wijziging) op een meerderheid kon rekenen. Hierin wordt de Europese Commissie opgeroepen te verbieden dat EU-middelen worden toegewezen aan “personen of verenigingen die banden hebben met terroristische, islamitische of andere extremistische bewegingen die niet stroken met de fundamentele waarden van de EU”.

VVD-Europarlementariër Anouk van Brug pleit dan weer voor een andere focus: “Onze veiligheid staat onder druk en economische voorspoed is niet meer vanzelfsprekend. We kunnen niet langer twee derde van onze begroting uitgeven aan landbouw en cohesie. We moeten stevig investeren in defensie, grip krijgen op migratie en innovatie stimuleren.”

Cordon sanitaire breekt

Naast de begroting zelf, die zich enkel op de cijfers richt, stemden de Europarlementariërs ook over een resolutie waarin wordt toegelicht waarvoor het geld concreet gebruikt moet worden. En de stemming over die resolutie zorgde voor politiek vuurwerk.

De uiterst rechtse fracties Patriotten voor Europa (PVV) en ESN (AfD) hadden enkele amendementen ingediend die onder meer pleiten voor grenshekken en terugkeerhubs. Plots gingen de christendemocraten (EVP) in tegen het cordon sanitaire (dat uiterst rechts uitsluit), want de EVP stemde vóór deze amendementen. Ook CDA, NSC en BBB stemden mee in. De liberalen (Renew), sociaaldemocraten (S&D) en Groenen waren razend en besloten dan maar de volledige resolutie weg te stemmen.

Dat de resolutie hierdoor geen meerderheid heeft, gaat het Europees Parlement nog zuur opbreken in de onderhandelingen met de lidstaten. De onderhandelaars van het Europees Parlement weten wel hoeveel geld ze willen vragen – want de begroting zelf haalde een meerderheid – maar ze kunnen zonder de resolutie niet beargumenteren waarvoor ze dat extra geld concreet willen gebruiken.

Drie weken voor akkoord

De komende drie weken gaan het Parlement, Commissie en lidstaten onderhandelen over de definitieve begroting. Een akkoord moet voor het einde van het jaar worden bereikt. 

Een ander belangrijk geschilpunt tussen Europarlementariërs en lidstaten is hoe om te gaan met de gestegen rentekosten van het coronaherstelfonds NextGenerationEU. Deze kosten zijn voor 2025 twee keer zo hoog als oorspronkelijk werd verwacht. Het Parlement wil voorkomen dat belangrijke programma’s hierdoor worden gekort, terwijl de lidstaten aandringen op financiële discipline.

Gerbrandy heeft kritiek op de opstelling van de lidstaten: “Peiling na peiling wijst uit: het belang van de EU is zonneklaar voor een grote meerderheid van de bevolking. Met name in Nederland. De lidstaten lijken er ook van overtuigd, gelet op de vele taken die ze bij de EU neerleggen. Toch willen ze beknibbelen op juist de belangrijkste potjes voor onze toekomst.”