Het Nederlandse kabinet heeft er geen problemen mee dat de Europese Commissie het project om van de Russische fossiele brandstoffen af te komen financiert met honderden miljarden euro’s aan geleend geld. Na de wekelijkse ministerraad zei premier Mark Rutte: “Over dit element zijn we niet echt bezorgd”.

Woensdag presenteerde Eurocommissaris Frans Timmermans zijn zogenaamde RePowerEU-plan. Het is zijn bedoeling dat de Europese Unie vanaf 2030 geen olie en gas meer importeert uit Rusland. Om dat mogelijk te maken zet de Europese politiek in op de productie van veel meer wind- en zonne-energie. Daarnaast willen de Europese landen investeren een flink aantal nieuwe LNG-terminals om voldoende vloeibaar aardgas uit andere delen van de wereld te importeren. Ook komen er miljarden vrij voor investeringen in energiebesparing.

Van Poetin afkomen kost 300 miljard

Het totale prijskaartje komt volgens Timmermans op wel 300 miljard euro. Het grootste deel van het geld wil de Europese Commissie halen uit het coronaherstelfonds. Dat werd twee jaar geleden in het leven geroepen om de economische schade die de pandemie aanrichtte te herstellen. 

In het fonds van oorspronkelijk 750 miljard euro zit nog voor 225 miljard euro aan ongebruikte leningen. Om de rekening rond te krijgen wil de Europese Commissie onder meer extra CO2-emmissierechten op de markt brengen. Een versnelde veiling van toekomstige rechten zou 20 miljard euro op moeten brengen.

Dat het Nederlandse kabinet geen problemen heeft met het omboeken van de coronafondsen, verklaart Rutte uit de grote nood van dit moment. 

“We hebben nu een nieuwe grote internationale crisis waarbij het van vitaal belang is dat we versneld afkomen van onze afhankelijkheid. Daar moet heel veel voor gebeuren. Dus dan begrijp ik heel goed dat je zegt: “Joh, dit is er al, hier hebben we al politiek ‘ja’ op gezegd en het ligt nog op de plank. Dat vind ik ten principale niet verkeerd”.

Rutte: ieder land zijn eigen lening

Rutte spreekt de zorg tegen dat Nederland met dit nieuwe miljardenfonds medeverantwoordelijk wordt voor collectieve schulden van de Europese Unie als geheel. Elk land is volgens Rutte zelf verantwoordelijk voor de leningen die het opneemt voor de financiering van de eigen RePowerEU-projecten.

“Dus het is niet zo dat wij garant staan voor ieders geld. Dan zouden het eurobonds zijn. Dat zou in Nederland politiek een probleem zijn en dat zou in Duitsland zelfs tegen de grondwet ingaan”, zegt Rutte.

Timmermans: fonds is collectief bezit

Inderdaad is het afbetalen van de leningen die landen aangaan volgens de regels van het coronaherstelfonds een zaak van elke lidstaat zelf. Toch noemde Timmermans woensdag in zijn persconferentie in Brussel het project om van Rusland af te komen weldegelijk een collectieve operatie van alle lidstaten: “Het hele idee van dit fonds is dat het collectief bezit is”. 

Hij vervolgde: “Dus, echt, als er landen zijn die, omdat ze rijk zijn of omdat ze diepe zakken hebben, de leningen uit het coronaherstelfonds niet willen gebruiken, waarom zouden die leningen dan niet gebruikt worden voor het algemene Europese belang. Waar overigens ook die landen van zullen profiteren”.

Nederland tegen veiling meer emissierechten

Het voorstel om een deel van de financiering te halen uit de veiling van nieuwe CO2-emmissierechten kan wel rekenen op een afwijzing uit Nederland. “Dat begrijp ik minder goed”, zei de premier.

Volgens Timmermans zal het veilen van meer rechten onder de streep niet leiden tot meer uitstoot tussen nu in 2030. De extra rechten die versneld geveild moeten worden, zijn rechten die over een paar jaar sowieso beschikbaar zouden komen.

Maar Rutte vertrouwt die redenering niet. Hij noemt het een “stukje ontgroening” en vindt het verstandiger die rechten als optie voor later achter de hand te houden: “De vraag is of je dat nu moet doen of over een paar jaar, als het nog nodig is”.