Waarom Europa? Van vredesproject tot oorlog in Oekraïne, S. Van Hecke en K. Vermeylen

‘Waarom Europa?’ is een must-read voor iedereen die wil weten hoe we ooit op dit punt zijn gekomen met het ‘Europese project’. In het relatief korte boek, tweehonderd pagina’s, leggen Steven Van Hecke en Kamiel Vermeylen haarfijn de geschiedenis van de EU uit. Van Hecke is columnist, politicoloog en docent Vergelijkende en Europese Politiek aan de Vlaamse universiteit KU Leuven. Vermeylen is journalist met een specialisatie in Europese geschiedenis. In het boek blikken ze terug op de reis die het Europese continent heeft gemaakt naar de EU anno 2023.

Misleidende titel

De titel doet vermoeden dat het om een verdediging gaat van de Europese instellingen. Dat het een verhaal is met de voordelen van Europa, een verhaal waarin ‘Brussel’ op een voetstuk geplaatst wordt. Maar dat is niet het geval. Tussen de regels door klinkt wel een bepaalde waardering voor het werk dat er is verricht in Europa. Toch houden Van Hecke en Vermeylen het enkel bij een vrijwel chronologische beschrijving van de Europese integratie. De titel ‘Europa, hoe we hier zijn gekomen?’ was dus beter op zijn plaats geweest.

Dan naar de inhoud van het boek. De moderne Europese geschiedenis, vanaf de Tweede wereldoorlog, is een geschiedenis waarin veel is gebeurd. Tweehonderd pagina’s zijn daar dan ook te weinig voor. Maar Van Hecke en Vermeylen zijn direct helder over hun keuzes, over wat ze wel en wat ze niet beschrijven. Personen en evenementen staan in de spotlights, terwijl ontwikkelingen in bepaalde lidstaten minder of zelfs geen aandacht krijgen. Het boek is daarom niet het complete verhaal van de Europese integratie. Maar de strakke keuze zorgt wel voor een betere leesbaarheid en begrip.

Veel anekdotes

Een boek over Europese integratie klinkt misschien saai, maar dat is het allerminst. Aan de hand van zes vragen zoals ‘Waarom bestaat er nog geen Europees leger?’ en ‘Waarom betalen we met de euro?’ nemen de auteurs ons mee doorheen de geschiedenis. In elk hoofdstuk behandelen zij een nieuwe fase van de ontwikkeling van het ‘Europese project’. Daarnaast wordt de feitelijke weergave veelal ondersteund met smakelijke anekdotes. Een van de belangrijkste verdragen, het Verdrag van Rome uit 1957, bestond uit lege pagina’s bij de ceremoniële ondertekening.

‘Waarom Europa’ is een aanrader voor wie zijn lesje moderne Europese geschiedenis wil opfrissen. Of voor mensen die Europa als een gegeven zien, maar zich afvragen hoe het ooit allemaal ontstaan is. Het is geen boek dat antwoorden geeft op vragen als ‘Hoe nu verder?’ of ‘Wat biedt Europa ons?’. Maar wie die vragen wil beantwoorden, moet eerst weten waar we nu zijn met Europa en waarom. En daar geven Van Hecke en Vermeylen een duidelijk antwoord op.