Europa gaat kiezen | Concurrentie binnen D66, vervanging Timmermans, grote vriendelijke reus en nieuwe partij van Omtzigt

Brussel begint zich op te maken voor de volgende verkiezingen: de Europese Parlementsverkiezingen in 2024. De campagneteams worden gevormd. Voorzichtig worden balletjes opgeworpen over nieuwe kandidaten, terwijl de huidige generatie Europarlementariërs zich afvraagt of ze doorgaan.

3 min. leestijd

Als de Europese parlementsverkiezingen ergens spelen, dan is het wel in de gelederen van D66. Inmiddels hebben een aantal sterke concurrenten zich kandidaat gesteld om lijsttrekker te worden voor de Europese verkiezingen van volgend jaar.

De laatste aankondiging komt van ex-Europarlementariër Gerben-Jan Gerbrandy. Hij gaat de strijd aan met grote namen als huidig Europarlementariër Samira Rafaela en Tweede Kamerlid Salima Belhaj.

Gerbrandy zat van 2009 tot 2019 in het Europees Parlement namens D66. Daar hield hij zich bezig met klimaat, voedselveiligheid en zat hij aan het hoofd van de enquêtecommissie die zich boog over dieselgate. Het schandaal met autofabrikant Volkswagen dat uitstoottesten vervalst bleek te hebben.

Wie vervangt Frans?

En dan is er nog de vraag wie Eurocommissaris voor Klimaat Frans Timmermans op gaat volgen. Mikkend op het premierschap van Nederland aan het hoofd van de gecombineerde lijst van GroenLinks en de PvdA, verlaat Timmermans de Europese Commissie. Deze week moet het kabinet twee kandidaten, waarvan minstens één een vrouw is, aandragen. Het is dan aan Commissievoorzitter Ursula von der Leyen om te beslissen wie dat precies gaat zijn.

Er vallen een aantal namen. Zo is genoemd: demissionair minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra. Door de oorlog in Oekraïne en ontelbare besprekingen over wapenleveranties, is hij het afgelopen jaar al behoorlijk vaak in Brussel geweest. Ook de naam van demissionair minister van Financiën Sigrid Kaag valt. Ze gaf eerder nog aan niet meer opnieuw aan de verkiezingen mee te doen. Een baan in Brussel zou kunnen. En dan is er ook nog Kajsa Ollongren. Als ze in de Commissie eindigt, is zij de tweede vrouwelijke minister van Defensie die de overstap maakt naar het Berlaymontgebouw in Brussel. Dat deed voorzitter Von der Leyen namelijk ook.

Europarlementariër Esther de Lange (CDA), die in Brussel behoorlijke steun geniet en flink naam gemaakt heeft, zou ook graag Eurocommissaris willen worden. Het kabinet en haar eigen partij zien er echter weinig in. De steun die ze in Brussel krijgt, is, tot haar ongenoegen, in Nederland ver te zoeken.

Grote vriendelijke reus

En dan een droevig bericht. Oud-griffier in de Tweede Kamer Jan Nico van Overbeeke is begin augustus op 69-jarige leeftijd overleden. Jan Nico was een bekende naam in Brussel. De nestor van een netwerk van nationale parlementen dat om de twee weken op maandag in Brussel bij elkaar kwam. Zo’n 20 jaar geleden vertrok hij van Den Haag naar Brussel en nam hij talloze professionals hier onder de vleugel. Hij had ontzettend veel kennis over hoe parlementen werkten en vooral ook over hoe je nu met al die politici om moest gaan. Jan Nico is een man die gemist gaat worden.

Nederlandse verkiezingen

We moeten natuurlijk ook wat aandacht besteden aan de Nederlandse verkiezingen. Pieter Omtzigt, die in 2021 het CDA verliet en sindsdien als eenmansfractie in de Kamer zit, start zijn eigen partij: Nieuw Sociaal Contract.

Volgens Omtzigt heeft Nederland een nieuwe bestuurscultuur nodig. Hij wil het kiesstelsel aanpassen, een grondwettelijk hof installeren en iets doen aan het huizentekort en de voedselnood onder Nederlanders.

Volgens peilingen die dateren van voor de bekendmaking van zijn plannen, gaat Omtzigt het goed doen. Hij zou kunnen rekenen op tientallen zetels. Toch zegt hij niet per se de grootste partij te willen worden en al helemaal geen premier te willen zijn. Zijn plek is in de Kamer.