Kobalt, bauxiet, magnesium, lithium, titanium, grafiet en natuurlijk rubber. Zo maar wat grondstoffen die de Europese Unie als ‘strategisch’ (critical) heeft benoemd. Onmisbaar zijn ze voor de productie van zo’n beetje alles wat we nodig hebben om de klimaattransitie mogelijk te maken. Van windmolens op zee tot batterijen voor elektrische auto’s. En dat gaat gevolgen hebben. Ook in de Europese natuurgebieden.
Er is een wereldwijde jacht gaande op deze zeldzame grondstoffen. China en de Westerse economieën staan lijnrecht tegenover elkaar. Het gaat om de controle over de winningslocaties en het productieproces. En daarmee over de vraag wie het voor het zeggen heeft in de klimaatneutrale wereld van de toekomst.
Lobby draait overuren
Niet verrassend dus dat het in Brussel al tijden trilt van opwinding. Er worden conferenties georganiseerd, websites met achtergrondinformatie gebouwd en allianties gesloten. De industrie geeft vol gas om de politici duidelijk te maken wat er op het spel staat. En ook de milieubeweging is gemobiliseerd.
Want als we willen dat de klimaatneutrale toekomst ook een duurzame toekomst betekent, dan stelt dat hoge eisen aan de mijnbouwindustrie. Hoe hoog? Daarover besluiten de politici: Hoeveel milieuschade is nog acceptabel? Hoe belangrijk zijn de mensenrechten van een arbeider aan de andere kant van de wereld? Hoe belangrijk vinden wij het in Europa, als Afrikaanse dorpen moeten wijken voor weer een nieuwe mijn?
Meer mijnbouw nodig
Maar de politieke strijd gaat ook over wat wij in Europa bereid zijn te accepteren. De productie van een metaal als lithium zal explosief moeten stijgen als we de ambitie waar willen maken om alle auto’s straks op batterijen te laten rijden. Vergeet niet dat in de plannen staat dat al in 2035 de verbrandingsmotor verboden wordt.
Om de groeiende vraag te bedienen, zullen ook in Europa nieuwe mijnen open moeten. Want ook onder onze eigen voeten is genoeg te halen. Maar waar je mijnbouw zegt, zeg je maatschappelijke conflicten. Al beroept de industrielobby zich op allerlei innovaties die duurzaam mijnen mogelijk moeten maken, zonder milieuschade zal het nooit helemaal gaan.
Je kan het verloop van de aanstaande conflicten, rechtszaken en demonstraties nu al uittekenen. Bij de stemming vanavond in het Parlement komt het aan op de kleine lettertjes. Die zijn allesbepalend om te besluiten wie zijn zin krijgt als een bedrijf een mijn wil openen in bijvoorbeeld een Natura2000 gebied. De volksvertegenwoordigers moeten kiezen.
Wordt het ‘Ja, tenzij’ of ‘Nee, mits’? Op dit moment lijkt er een meerderheid te zijn om het openen van nieuwe mijnen in natuurgebieden onder voorwaarden toe te staan.
