Meer dan veertig landen die aan enorme tafels over de grote problemen van dit moment spreken; de oorlog in Oekraïne, migratie, Armenië en Azerbeidzjan en de perikelen tussen Servië en Kosovo. Maar ook over energie en mobiliteit.
De Europese Politieke Gemeenschap, een idee van de Franse president Macron, moet de plek zijn waar de leiders elkaar kunnen spreken en er zaken gedaan kunnen worden.
“De Raad van Europa werkt niet meer en ook de OVSE (organisatie voor veiligheid en samenwerking in Europa) werkt niet meer”, vertelt de diplomaat. En dus is de stad Granada de enige plek waar ze elkaar nog kunnen zien. “Het is een Europese, noem het mini-, Verenigde Naties-bijeenkomst.”
Hoe vergaderen ze?
Om te beginnen zonder agenda. Een agenda heeft namelijk als nadeel dat er dingen besloten moeten worden en dat is gek genoeg niet de bedoeling. “De bedoeling is om elkaars standpunten te horen; het is een gedachtenwisseling.” De echte vergadering is dan ook vrij kort, daarna is het een soort speelkwartier. De leiders hebben ruimte voor afspraken. “Dat zijn geplande maar ook toevallige ontmoetingen en die kunnen over van alles gaan”, legt de diplomaat uit.
Zo wil iedereen even met de Oekraïense leider Zelensky spreken om steun te betuigen na de aanval op Charkiv, waarbij 51 doden vielen. Maar echte besluiten over meer financiële steun aan zijn land worden niet genomen. En ook de Amerikaanse politieke discussie, waarbij het gaat over de Amerikaanse bijdrage, wordt als een hete aardappel vooruit geschoven.
En de pogingen om het conflict tussen Azerbeidzjan en Armenië over Nagorno-Karabach op te lossen lopen op niets uit. Ook de hoop om de spanning tussen Servië en Kosovo weg te nemen zijn geen succes. Kosovo wil alleen praten als er sancties tegen Servië worden opgelegd.
Wat komt er nog aan?
Over twee weken zien de EU-leiders elkaar weer in Brussel voor een formele top, met de 27 lidstaten, maar ook daar worden geen besluiten verwacht. De discussie gaat vooral over hoe de Europese Unie eruit moet zien als een groot aantal landen lid worden. In december willen de 27 landen daar besluiten over nemen. De voorzitter van de Europese Raad, de Belg Charles Michel denkt dat tegen 2030 de eerste landen lid kunnen worden. Hij wil vooral perspectief geven. En ook Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, wil dat met name Oekraïne, als de oorlog eenmaal voorbij is, snel lid wordt. Premier Rutte trapt wat dat betreft op de rem. Het zal volgens hem nog vele jaren duren voordat de nieuwe landen aan alle regels van de EU voldoen.
Bovendien moet er wat veranderen in de structuur van de Europese Unie. Op tafel liggen een aantal essentiële vragen.
- Heeft elk land recht op een eigen Eurocommissaris? Volgens het verdrag hoeft dat niet, maar de lidstaten houden er vooralsnog wel aan vast.
- Waar gaat de Europese Commissie eigenlijk over? En vooral: waar gaan ze niet over? De taken moeten helder worden opgeschreven.
- Hoe gaat de EU in de toekomst om met landen die zich niet aan de democratische spelregels houden?
- En het geld (zie ook elders in de nieuwsbrief). Wie gaat er wat betalen en moeten de definities voor een aantal fondsen (cohesiefonds, maar de landbouwuitgaven) niet veranderd worden?
Hoewel we in Nederland de vraag over wie wat moet betalen vaak als eerste willen behandelen, is het geen topprioriteit bij de besprekingen tussen de regeringsleiders. “Dat is makkelijk, de rest is principiëler”, vertelt de goed ingevoerde diplomaat.
Wil je elke ochtend van hoofdredacteur Bert van Slooten (cartoon) lezen wat er voor Nederland op de Europese agenda staat? Abonneer je dan hier op De Dagvangst!
