De wissel van de wacht gebeurde afgelopen weekend. Tot voor kort was Frankrijk de voorzitter van de Raad van de Europese Unie. Nu is het moment aangebroken voor Tsjechië om in gesprek te gaan met het Europees Parlement. De Tsjechische premier Petr Fiala presenteerde het programma van de voorzitter voor de komende zes maanden. De focuspunten in het kort: veiligstellen van de Europese energievoorraad en de oorlog in Oekraïne. Iets dat lijkt te ontbreken: de Green Deal – de Europese plannen om Europa tegen 2050 klimaatneutraal te maken.

Voorzitter op het juiste moment

De Duitse Europarlementariër Manfred Weber, voorzitter van de Europese Volkspartij (EPP), zei het meermaals tijdens zijn openingstoespraak: “Jullie zijn voorzitter op het juiste moment”.  Volgens Weber kan de nieuwe voorzitter een doorslaggevende rol spelen in het handhaven van de Europese democratie. “De Tsjechen hebben een nieuwe regering, die achter de Europese idee staat.” Met een knipoog naar Oekraïne, stelt Weber: “Als één land weet hoe je jezelf moet verdedigen, hoe het moet vechten voor het verkrijgen en behouden van een democratie, dan is het Tsjechië.” Het is een hint naar de fluwelen revolutie, de politieke omwenteling van (toen nog) Tsjecho-Slowakije in 1989, waarbij het communistische regime zonder geweld werd omvergeworpen.

Nederlandse kanttekeningen

Weber stelt wel dat de Tsjechen moeten doorpakken op enkele thema’s waar de vorige voorzitter aan heeft gewerkt. Denk bijvoorbeeld aan de Green Deal, die opvallend weinig aan bod lijkt te komen in het plan van Tsjechië voor de komende zes maanden voorzitterschap.  Europarlementariër Mohammed Chahim (PvdA) begint waar Weber is geëindigd: “Het is van cruciaal belang dat het harde en goede werk van de afgelopen maanden nu verdergezet wordt. De onderhandelingen met de EU-klimaatministers over de klimaatswetsvoorstellen staan voor de deur en het is belangrijk dat we daar stappen vooruit zetten. Er is geen tijd te verliezen als we de gevolgen van klimaatverandering willen beperken.” 

Ook Agnes Jongerius (PvdA) heeft haar twijfels bij het programma van de nieuwe voorzitter: “Zoals het er nu uitziet, kent het programma amper sociale beleidsplannen. Nu we net met het minimumlonenakkoord onder het Franse voorzitterschap een sociale weg zijn ingeslagen, lijkt Tsjechië niet door te willen pakken.” Op 7 juni had Jongerius als hoofdonderhandelaar namelijk succes. Toen bereikten het Europees Parlement en de Europese Raad een akkoord over een nieuwe richtlijn die eerlijke minimumlonen moet garanderen. Maar er is nog werk op andere sociale thema’s: de strijd tegen de loonkloof en een nieuwe richtlijn die werkgevers moet verplichten om hun werknemers beter in te lichten over de totstandkoming van hun lonen. “Op deze thema’s kunnen we geen uitstel veroorloven. Dat is doorzonde en niet acceptabel.”