Om de energietransitie van alle inwoners van de Europese Unie zo soepel mogelijk te laten verlopen, werd vorige maand door Eurocommissaris Frans Timmermans het Sociaal Klimaatfonds in het leven geroepen. Esther de Lange (CDA) onderhandelt hierover namens het Europees Parlement. Zij stelt voor om delen van de wet te herschrijven. Met als belangrijkste speerpunten: het structureel oplossen van het energieprobleem en de markt voor kleine elektrische auto’s een impuls geven. 

Tijdens een persconferentie voorafgaand aan de presentatie van deze wijzigingen, legt De Lange uit waarom er precies veranderingen doorgevoerd moeten worden. “Het Sociaal Klimaatfonds is bedoeld om iedereen een kans te geven aan de energietransitie deel te nemen. Daarom is het van groot belang dat het geld dat beschikbaar is ook echt bij de mensen die het het meest nodig hebben terecht komt.” Het totale budget voor Nederland is ongeveer 800 miljoen euro.

De Nederlandsche Bank

Concreet bedoelt De Lange onder andere het volgende: “Er moet een soort systeem komen waarbij mensen vouchers kunnen inzetten”, vertelt ze. Daarbij haalt ze een voorbeeld aan van een berekening van De Nederlandsche Bank, die afgelopen week berekende dat 20% van de Nederlandse huishoudens de middelen niet heeft om het eigen huis te verduurzamen.

Dat kan anders, denkt De Lange. “Met een vouchersysteem krijgen mensen al subsidie voordat ze de verduurzaming uitvoeren. Nu is dat nog andersom: huiseigenaren moeten de kosten eerst voorfinancieren, en kunnen het dan later middels een subsidie terugvragen. Dat werkt natuurlijk niet als je het budget voor voorfinanciering helemaal niet hebt.”

Het goed isoleren en climateproof maken van de eigen woning is een structurele verduurzaming waar De Lange op doelt. Met de hoge energieprijzen is het nu extra van belang om een goed geïsoleerd huis te hebben, maar dat is ook voor de toekomst handig. “Als er nu geld beschikbaar komt om een huis goed te isoleren, dan is de energierekening niet alleen dit jaar lager, maar alle komende jaren ook”, zegt De Lange.

In de uitvoer is uiteraard een grote rol weggelegd voor de lidstaten. Die moeten het geld, in samenwerking met lokale overheden verdelen. Het fonds is bedoeld voor huishoudens en zogenaamde ‘micro-enterprises’ – hele kleine bedrijven.

Elektrische auto’s

Naast energiearmoede hoopt De Lange met het Sociaal Klimaatfonds ook de zogenaamde ‘mobiliteitsarmoede’ aan te pakken. Door de hoge benzineprijzen hebben mensen met een laag inkomen minder mogelijkheden om zich te verplaatsen. Dat geldt ook voor kleine bedrijven, die hun transportkosten de pan uit zien rijzen.

Daarom komt er, als het aan de rapporteurs ligt, een Europese markt voor tweedehands elektrische auto’s. Met Europees geld moet de handel in tweedehands elektrische wagens worden gestimuleerd. Ze zijn nu namelijk vaak veel te duur voor mensen met een laag en een middeninkomen.

In het rapport van De Lange en haar co-rapporteurs wordt gesproken over in totaal 50 miljoen Europeanen die aan energiearmoede lijden. Daar moet met de implementatie van het Sociaal Klimaatfonds een einde aan komen. Of zo goed als dat mogelijk is, zegt De Lange: “Als het geld bij de juiste mensen terecht komt, kan iedereen de transitie maken.”