De Tweede Kamer is bezorgd de controle te verliezen over de enorme berg klimaatwetten die de komende jaren op de bureaus van de volksvertegenwoordigers valt. De Europese Commissie heeft de wens om van Europa het eerste klimaatneutrale continent van de planeet te maken gevat in meer dan een dozijn wetten.
“Ik maak me zorgen over de controlerende taak van de Tweede Kamer”, zegt het VVD-Kamerlid Silvio Erkens in het eerste Kamerdebat met de nieuwe minister voor Klimaat en Energie Rob Jetten van D66. Er zijn zoveel ministers van Rutte-4 bij dit project betrokken, dat het voor Kamerleden onmogelijk is dat allemaal in de gaten te houden.
Jetten is slechts coördinator
Jetten is dan de Klimaatminister die nog dit jaar zijn eerste wetten door het parlement wil krijgen, maar dat betekent niet dat hij alles onder controle heeft. Of het nu gaat om de woningbouw, het verkeer of de industrie: elke minister gaat op zijn of haar eigen terrein over de klimaatmaatregelen. En dus heeft ook elke minister zijn of haar eigen overlegcircuit in Brussel en Den Haag. Jetten is slechts de coördinator met als belangrijkste taak het overzicht te bewaren en zijn collega’s in het kabinet achter de broek aan zitten.
Ondertussen hangen de verschillende wetsvoorstellen uit het Fit-for-55 pakket van Eurocommissaris Frans Timmermans onderling samen. Als er één voorstel wijzigt of sneuvelt, heeft dat grote gevolgen voor de andere plannen. Bijkomend probleem is dat de uitvoering van de klimaatplannen grote haast heeft. Of het nu gaat om de CO2-heffing voor huishoudens, het verbieden van auto’s met een verbrandingsmotor of het instellen van het Sociaal Klimaatfonds. Om het doel van 55% CO2-reductie in 2030 te halen zouden ze eigenlijk al ingevoerd moeten zijn.
Bestuurlijke nachtmerrie
Kortom: een bestuurlijke nachtmerrie dreigt als politici op Europees, nationaal en lokaal niveau allemaal tegelijk aan zoveel wetgeving werken. Een probleem dat Jetten ook ziet: “Ik begrijp de zorgen in de Tweede Kamer over hoe we het overzicht houden”. Hij belooft elke zes weken de Kamer een update te sturen over hoe de onderhandelingen in Europa lopen.
“Het zit eigenlijk op drie lagen. We hebben Europa nodig om bijvoorbeeld een gelijk speelveld in Europa voor elkaar te krijgen voor de industrie. Dan moeten de Tweede Kamer en het kabinet samen de komende jaren alle wet- en regelgeving voor elkaar krijgen. Zoals de subsidies voor huiseigenaren en het bedrijfsleven. Maar ik denk ook aan het lokale niveau, want we gaan uiteindelijk in de wijken, dorpen en steden om de omslag van gas naar warmte te doen”, zo zegt Jetten.
De hete hangijzers moeten wachten
De goedlachse dertiger maakt ondertussen van rechts tot links een goede indruk op de Kamerleden. Zelfs Wybren van Haga, de voormalige strijdmakker van klimaatontkenner Thierry Baudet, zegt na afloop: “Hier valt tenminste mee te praten”.
In sneltreinvaart en met een vriendelijke blik voor elke fractie schetst Jetten wat er te doen staat. Maar inhoudelijke keuzes maakt hij nog niet. Op concrete vragen over hete hangijzers zoals wie de opbrengsten van al die nieuwe CO2-heffingen in zijn zak mag steken, antwoord hij steevast dat hij eerst ‘het Europese krachtenveld in kaart wil brengen’. Pas drie weken in ambt moet Jetten nog steeds wennen aan zijn nieuwe positie: “Ik schrik er soms nog van als ik als minister aangekondigd word”.
