Als organisatie kun je niet snel verrast worden door een voorstel uit Brussel, was altijd het credo. Zo systematisch en transparant werkt de Europese Commissie hun agenda af.
Maar die zekerheid is met de oorlog in Oekraïne gaan wankelen. Vanzelfsprekend stond de gascrisis in geen enkel werkprogramma voor 2022. De energiepakketten passeren in sneltreinvaart alle afstemmingsstations. Geen lange afstemming over de beoordeling van de voorstellen van de Europese Commissie door de Nederlandse regering (de zogeheten BNC-fiches), maar direct naar minister Jetten gaat het ‘Nederlandse’ standpunt over een energieprijsplafond.
Anders is het met het reguliere werk van de verschillende afdelingen van de Europese Commissie, de zogeheten Directoraten Generaal. Elk jaar in oktober is er een vooruitblik, en op 14 oktober kwam dat ‘Werkprogramma’ weer uit. Voor 2023 staan er 43 voorstellen op de planning, da’s er maar eentje meer dan vorig jaar. Dat wordt hard doorwerken in het laatste volledige jaar van de Commissie-Von der Leyen, want in 2024 zijn er alweer verkiezingen.
Lokaal
Veel Nederlandse organisaties vertellen op hun website iets over voor hen belangrijke onderwerpen uit het werkplan: Voor universiteiten en kennisinstellingen zijn de plannen voor stages en buitenlandervaring relevant. De gemeenten noemen de voorgenomen controle op asbest, digitale reisdocumenten en de bodemrichtlijn.
Die laatste komt trouwens uit de ijskast, waar hij door de Commissie was ingezet na kritiek van lokale overheden. Welke aanleiding had de Commissie om zich te bemoeien met bodem, geen grensoverschrijdende materie? De subsidiariteit, zoals dat heet, werd in twijfel getrokken en de Commissie trok de richtlijn in. Ondertussen wordt er druk geschreven aan nieuwe bodemplannen. De provincies zitten er al bovenop.
Voor ambtenaren bespreekt het expertisecentrum Europees Recht eenvoudig alle thema’s die het programma telt. Wat in die opsomming helaas ontbreekt, is wat de lezer hiermee kan. Want in de Tweede Kamer gaan de woordvoerders op hun terrein een selectie maken uit de plannen van De Europese Commissie die extra aandacht krijgen. De commissie Europese Zaken besloot dat deze week. Dat doen ze aan de hand van inbreng van belanghebbenden. Met de lijst van Europese onderwerpen gaan Kamerleden aan de slag.
Oproep
Het belang van het werkprogramma moet niet alleen vanwege de crisis-voorstellen niet worden overdreven. Tenslotte worden alle EU-voorstellen, ook de niet-prioritaire, gewoon behandeld in beide Kamers. Dan ligt er weliswaar al een wetstekst, maar ben je nog op tijd voor de bespreking van het Nederlandse standpunt.
Ten tweede: In 2023 gaan de onderhandelingen over voorstellen uit 2022 door: zoals over water, milieu, circulaire economie en kunstmatige intelligentie. Zo staat voor dit jaar nog de nieuwe rijbewijsrichtlijn in december op de rol. Wie de openbare consultaties heeft gevolgd en de experts bij de Europese Commissie kent, kan niet snel verrast zijn over de inhoud. De ANWB heeft het alvast op de website gezet. Daarmee kunnen ze dus ook de Kamerleden bestoken.
Ten derde: een werkprogramma komt snel onderop de stapel. Maar actief kiezen tussen nieuwe plannen, zoals alle fracties de komende weken hopelijk gaan doen, laat zien hoe Europa ook alweer werkte. En belangrijker: het geeft momentum voor Europese post. Alle belanghebbenden kunnen het parlement dus aanschrijven. Vorig jaar deed ik op Brusselse Nieuwe al een oproep en die herhaal ik graag.
Wat moet de Europese Commissie vooral doen of juist laten? Schrijf het in een mail aan cie.eu@tweedekamer.nl. Die lees je dan terug op de procedurevergadering en wie weet ook in de acties van jouw volksvertegenwoordiging.
Praktijkprofessor Europa van de Haagse Hogeschool Mendeltje van Keulen (cartoon) was griffier Europese Zaken bij de Tweede Kamer. Zij kijkt wekelijks voor Brusselse Nieuwe in brievenbus van de Tweede Kamer naar de post uit Brussel. Elke week de column van Mendeltje van Keulen in je mailbox ontvangen? Abonneren kan hier voor slechts 1 euro in per maand. Daarmee levert u een bijdrage aan de onafhankelijke journalistiek en opinie over Europese zaken die Nederland raken.
