De Europese Commissie wil water- en luchtvervuiling in 2050 tot nul reduceren met strengere wetgeving, bijvoorbeeld tegen het lozen van chemicaliën zoals PFAS. Dat is hard nodig. Het Europees Milieuagentschap berekende dat de CO2-uitstoot in de Europese Unie in 2021 met 5% is gestegen ten opzichte van het jaar ervoor en in China met 30%. De Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) waarschuwt dat de uitstoot van broeikasgassen vorig jaar een recordniveau heeft bereikt. Vooral de uitstoot van methaan, een nog krachtiger broeikasgas dan CO2, is spectaculair gestegen. 11.000 Nederlanders sterven voortijdig aan luchtverontreiniging aldus staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat.
Ze vertelde dat in een debat met Tweede Kamerleden op woensdag 19 oktober. In de annalen van de Tweede Kamer is het terug te vinden onder de naam ‘conceptverslag Milieuraad’. Die titel is erg verwarrend, want het is geen verslag van de Milieuraad. Dat overleg, tussen de Milieuministers van de 27 landen, was pas op 24 oktober. Het Kamerstuk is een verslag van het debat met het kabinet dat de Kamercommissie had, om de Nederlandse inbreng voor die Raad vast te stellen. Om te laten zien welke thema’s er allemaal onder ‘Milieubeleid’ vallen waren er maar liefst drie bewindspersonen aanwezig, Rob Jetten (D66), de minister van Klimaat, Vivian Heijnen (CDA) de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat en Christianne van der Wal (VVD) de minister van Stikstof.
Nieuwe poging
Landen uiten steeds goede bedoelingen op mondiale klimaatconferenties, zoals er vanaf 6 november weer een in het Egyptische Sharm-al-Sheik plaatsvindt. In de Milieuraad werd ook het ‘mandaat’ vastgesteld, waarmee alle EU-landen daar worden vertegenwoordigd door de Europese Commissie. Die heeft op milieuterrein de bevoegdheid om ‘Europa’ te vertegenwoordigen.
Maar het blijft bij woorden: slechts één op de acht landen hebben na de vorige klimaatconferentie (de COP26) een klimaatplan ingeleverd. Op basis van de huidige toezeggingen zal de uitstoot tot 2030 met 10% toenemen, terwijl voor een beperking van 1,5 graad temperatuurstijging juist een reductie van 43% nodig is. Volgens berekeningen van de VN is een stijging van 2,5 graad nu het meest waarschijnlijke scenario en zijn klimaatrampen onvermijdelijk.
De EU probeert het dus opnieuw. De afgelopen maanden is geschreven aan nieuwe wetsteksten en woensdag presenteerde Eurocommissaris Timmermans het pakket.
Inbreng leveren
Tweede Kamerleden gaan de komende weken bespreken wat ze ermee willen doen: briefings, een rondetafelgesprek? In elk geval een werkbezoek aan Brussel, komend voorjaar. Drie Kamerleden van VVD, D66 en Partij voor de Dieren meldden zich al aan, een collega moet er nog bij om het bezoek met minimaal vier leden te laten doorgaan.
Hoe gaat het verder? Op alle ministeries gaan de komende weken beleidsambtenaren de Europese luchtkwaliteitsplannen bestuderen. In hun vergadering voor de Beoordeling van Nieuwe Commissievoorstellen (BNC) zal één van hen worden aangewezen als penvoerder. Daar gaan ambtenaren en de minister aan de slag met een standpunt. De Kamerleden krijgen dat ‘BNC-fiche’ begin december. Ze kunnen het met moties aanscherpen. Voor de Nederlandse onderhandelaar is dat standpunt het startpunt van besprekingen met de andere 26 collega’s van de EU-landen. Ook in het Europees Parlement gaat de bespreking van start. Gemeenten en de provincies moeten dit gaan uitvoeren, dat wordt nog een zware dobber. Politici op alle bestuurslagen, milieuorganisaties, bezorgde burgers en bedrijven kunnen de komende maanden dus in Den Haag, in Brussel en 25 andere EU-hoofdsteden, bij het Europees Parlement in Straatsburg én in Sharm el Sheik aan de slag om hun inbreng in deze belangrijke transitie te leveren.
Elke week de column van Mendeltje van Keulen in je mailbox ontvangen? Abonneren kan hier voor slechts 1 euro in per maand. Daarmee levert u een bijdrage aan de onafhankelijke journalistiek en opinie over Europese zaken die Nederland raken.
