We staan aan het begin van het stookseizoen. Op 1 oktober is de gaskraan van het Groningenveld dichtgedraaid. Gelukkig zijn de gasopslagen in Europa goed gevuld. Het doel was: voor 90 procent vol. Het is 98 procent geworden, in Nederland en gemiddeld in de EU. Dat moet voldoende zijn om ook een strenge winter goed door te komen, als ten minste de invoer van gas uit derde landen de komende maanden op peil blijft. En dat is na het uitbreken van de oorlog tussen Hamas en Israël weer meer de vraag geworden.
Gasprijzen hoger
Vorig jaar heeft de EU de invoer van pijpleidinggas uit Rusland drastisch verminderd. Alleen via Oekraïne (!) en Turkstream stroomt er nog Russisch gas naar Zuidoost-Europa. Maar de gasprijzen zijn veel hoger dan voorheen, en ook hoger dan elders in de wereld. De Europese gasprijs was tot eind 2020 vrij laag en redelijk stabiel.
In 2021 ging de prijs echter flink omhoog, met forse pieken. Voor de beheerders van de gasopslagen vormde dat destijds aanleiding om minder gas in te kopen en de gasopslagen maar gedeeltelijk te vullen. Gelukkig bleek de winter van 2021/22 vrij zacht, zodat voldoende gas beschikbaar bleef.
Iran
Na de Russische inval in Oekraïne schakelde de EU massaal over op vloeibaar gas (LNG) uit niet-EU-landen. Die omschakeling is duidelijk herkenbaar aan de extreme prijspieken in 2022. Die noopten overheden ook tot kostbare compensatiepakketten om de financiële gevolgen voor consumenten te verzachten.
Dit jaar lijkt de gasprijs in rustiger vaarwater terecht gekomen. Maar het conflict in het Midden-Oosten werpt zijn schaduwen vooruit. De afgelopen twee weken is de Europese gasprijs alweer ruim 30 procent gestegen. Deels doordat Israël de winning in een gasveld heeft stilgelegd. Maar belangrijker lijken markten het risico te vinden dat Iran zich in het conflict gaat mengen en de gevolgen die dat kan hebben voor de leveringen van LNG uit Qatar aan Europa.
Kwetsbaar
Met de LNG-leveringen heeft de EU het grotendeels wegvallen van pijpleidinggas uit Rusland goed weten op te vangen. Maar de EU blijft kwetsbaar door haar sterke afhankelijkheid van (vloeibaar) gas uit bedenkelijke bronnen, zoals Rusland, Azerbeidzjan, Algerije en Qatar.
Dat onderstreept nog maar eens het belang van energiebesparing en van verdere investeringen in hernieuwbare energie (zoals uit zon en wind).
Van gas uit Groningen tot de klimaatplannen van Eurocommissaris Wopke Hoekstra: elke vrijdag ontvang je een overzicht van de ontwikkelingen in Nederland en Brussel. Abonneer je hier.