“Alle oneerlijke manipulatiepraktijken van Zuckerberg & co zijn binnenkort verleden tijd”, zegt Europarlementariër Paul Tang (PvdA) tevreden. Vandaag werd een belangrijke stap gezet in de strijd van de Europese Unie tegen grote techbedrijven. Vanochtend werd de wet die de macht van techbedrijven, zoals Facebook een Google, aanpakt met een ruimte meerderheid aangenomen door commissie interne markt.

“Digitale advertenties mogen niet langer op kinderen worden gericht, agressieve overnames worden aangepakt en gebruikers krijgen eindelijk het recht om hun telefoon en computer zo in te stellen als ze zelf willen”, vat Paul Tang de Verordening Digitale Markten (DMA) samen. Als enige Nederlander onderhandelde hij over deze wet. Hierin staan achttien nieuwe verplichtingen voor techbedrijven.

Nog strenger?

Volgens Tang hadden de regels nog wel iets strenger gemogen. Hij had graag gezien dat meer bedrijven onder deze strenge regels zouden vallen.

Toch is hij tevreden dat de EU nu eindelijk haar tanden laat zien aan grote techbedrijven. “De afgelopen maanden heeft Facebook miljoenen euro’s besteed aan lobby en aan een marketingcampagne om Europese wetgevers van gedachten te doen veranderen. Maar het lijkt erop dat dit keer niet het grote geld gaat winnen.” 

VVD-Europarlementariër Liesje Schreinemacher is tevreden met de nieuwe regels. “Iedereen was het er over eens dat je bedrijven met zo veel macht niet zomaar hun gang kon laten gaan. Het kan niet dat Apple gewoon kan besluiten welke apps je wel en niet mag gebruiken. Daar komt nu een einde aan.”

Zij vindt, in tegenstelling tot Paul Tang, de regels wel sterk genoeg. “Kijk maar naar de boetes. Als een bedrijf regels overtreedt, kan Europa boetes opleggen van 4 tot 20% van hun jaarlijkse omzet.”

Regels

De 18 punten geven duidelijke do’s en dont’s voor techbedrijven. Om te voorkomen dat techbedrijven ongebreideld kunnen groeien zijn ze in de toekomst verplicht om de Europese Commissie op de hoogte te stellen wanneer ze een ander bedrijf overnemen. Dit moet voorkomen dat een bedrijf als Facebook opkomende bedrijven kan opkopen, zoals ze destijds met het snel groeiende Instagram deden.

Advertenties

In de Europese wet worden de bedrijven die worden aangepakt ‘poortwachters’ genoemd. Allereerst pakt de wet de poortwachters aan op het gebied van advertenties: “Daar hebben we een enorme deuk in het model geslagen”, zegt Paul Tang. Digitale advertenties mogen niet meer op kinderen worden gericht. Ook hun persoonsgegevens mogen hier niet voor niets gebruikt worden. Van volwassenen mogen er geen gevoelige gegevens zoals politieke voorkeur en etniciteit meer verzameld worden. Dit zal het lastiger maken voor politieke partijen om gericht hun reclame te verspreiden via sociale media.

Van volwassenen mag de data nog wel verzameld worden voor gerichte advertenties, maar gebruikers krijgen wel de mogelijkheid om het uit te zetten als ze dat niet willen. “Die keuze vrijheid voor consumenten vind ik belangrijk”, zegt Schreinemacher. “We hebben gemerkt dat de mogelijkheid om te adverteren op deze platforms ook belangrijk is voor kleinere bedrijven. Dus verbieden daar ben ik niet voor, maar wel voor een eigen keuzemogelijkheid.”

Macht

Het tweede vlak waarop de macht wordt ingeperkt is op het gebruik van de platformen. Op deze manier wordt de concurrentie positie van andere bedrijven versterkt en verliest Big Tech zijn monopoly. Zou zo het mogelijk moeten zijn om berichten die je stuurt vanuit Whatsapp ook naar Signal te zenden. “Dat was niet heel omstreden in het Europees Parlement, dat is wel anders de positie van de Commissie”, volgens Paul Tang. Die concurrentie maken ze niet alleen sterker tussen de platformen. Bedrijven als Facebook moeten ook concurrentie binnen hun service toestaan. Zo moet Facebook nu ook anderen toestaan om de tijdlijn met nieuwe berichten te bepalen. “Je kan ze niet opbreken, maar wel openbreken op deze manier.”

Welke bedrijven?

Alleen grote techbedrijven vallen onder deze regels, maar over de vraag wanneer een bedrijf te groot is, werd lang gestreden. Op dit moment staat er zeven bedrijven op de lijst: Google Apple, Facebook, Microsoft Amazon en Booking.com. Over een aantal jaar zal Zalando door de grote groei ook tot de club behoren.

Lobbygroepen van deze bedrijven probeerden lat voor een groot bedrijf zo hoog mogelijk te krijgen. Zo kunnen ze onder de norm uitkomen. Een bedrijf geldt als ‘poortwachter’ als het zijn diensten aanbiedt in ten minste drie EU-landen, meer dan 8 miljard euro jaarlijkse omzet in Europa heeft en ten minste 45 miljoen maandelijkse eindgebruikers heeft. Deze drempels beletten de Commissie niet zelf andere bedrijven aan te wijzen als poortwachters.

Wie was tegen? De resultaten van de stemming vind je hier

Meer lezen? Het persbericht van het Europees Parlement vind je hier

Het vervolg

Het parlement stemt volgende maand voltallig over dit voorstel en gaat dan onderhandelen over de definitieve versie met de verantwoordelijke ministers van de EU-landen. Het is de bedoeling dat de regels in 2023 ingaan.