Wanneer de aangekondigde olieboycot tegen Rusland ingaat is nog onduidelijk, maar dat die boycot ook voor Nederland en Nederlandse bedrijven gevolgen gaat hebben staat vast. Tel daar nog de leveringsstop van het Russiche Gazprom aan Nederland bij op en veel sectoren maken zich zorgen.

Land- en tuinbouw

LTO Nederland (Land- en tuinbouworganisatie) publiceerde een persbericht als reactie op de aanstaande boycot en de leverstop van het Russische Gazprom aan Nederland. De prijzen gaan daardoor stijgen, staat in de publicatie en daarom pleit LTO voor een accijnsverlaging voor de voedselproducerende sector.

Waar gas al geruime tijd duur is, is de stijging van de brandstofprijzen een extra probleem voor de sector, communiceert LTO Nederland. Daarom roept de brancheorganisatie op om een terugkeer van zogenaamde ‘rode diesel’ mogelijk te maken. Stookolie waar een kleurstof aan wordt toegevoegd en die goedkoper is dan de reguliere variant die tegenwoordig in de binnenvaart wordt ingezet. Omdat gebruik voor particulieren illegaal is wordt de rode kleurstof bijgevoegd: zo is het makkelijk te controleren of een autobezitter het illegaal gebruikt, de tank slaat bij gebruik immers rood uit. 

Sinds 1 januari 2013 is het voor agrarische bedrijven verboden om hier gebruik van te maken. LTO Nederland pleit dus voor een terugkeer van de brandstof, om de stijgende kosten voor de sector wat te drukken.

Glastuinbouw Nederland

Een woordvoerder van Glastuinbouw Nederland vertelt dat de olieboycot geen directe gevolgen heeft voor de Nederlandse glastuinbouw. Een stijging van de gasprijzen daarentegen wel, want gas wordt gebruikt om de kassen te verwarmen. De organisatie wil dan ook vooral hulp van de overheid om een transitie naar een meer duurzame verwarming. “We hebben een Investeringsplan Verduurzaming Glastuinbouw ingediend bij het rijk”, zegt een woordvoerder. “We willen als sector op korte termijn van het gas af. De gasleidingen zijn ook niet door het bedrijfsleven aangelegd, daar is de overheid ook bijgesprongen”.

Een accijnsverlaging is voor de glastuinbouw geen optie: “Wij hebben al een ander tarief in de glastuinbouw”, laat de woordvoerder weten. “Dat is hier niet een discussie die op dit moment speelt bij ons”.

VNO-NCW

Werkgeversorganisatie VNO-NCW vreest door de afgekondigde olieboycot dieseltekorten in de transportsector. Ook bestaan er zorgen over het speelveld, omdat een aantal Oost-Europese landen, zoals Hongarije, zich niet aan het embargo hoeft te houden. Dat zou betekenen dat de transportsector in die landen op goedkopere diesel kan rijden, wat de concurrentiepositie van het Nederlandse vrachtverkeer en de binnenvaart verslechtert.

Maar, zegt de VNO-NCW en MKB-Nederland in een reactie, dat is niet de enige sector waar problemen ontstaan. “Denk ook aan de raffinaderijen die hun processen moeten aanpassen op olie met een andere samenstelling uit andere landen. Het speelt dus breed. Sowieso is de verwachting dat de boycot een opstuwend effect gaat hebben op de prijzen, wat veel sectoren en burgers zullen gaan voelen. En daarnaast zijn er dus serieuze zorgen over de beschikbaarheid [van olie, red.] zodra de boycot start”.

Daarom moet er goed nagedacht worden over maatregelen om de gevolgen zo goed als mogelijk te ondervangen, vindt VNO-NCW en MKB Nederland. “Voor wat betreft olie moet er nu vooral eerst goed gemonitord worden of aanvullende maatregelen nodig zijn om tekorten te voorkomen en zo ja welke concrete maatregelen er vereist zijn om alvast klaar te zetten. Voor wat betreft de prijzen is het van belang maatregelen te nemen om de liquiditeit van de markt op peil te houden en goed te kijken naar wat er ook in andere landen gebeurt in verband met het speelveld. Belangrijk dat de overheid daarbij in contact staat met alle relevante partijen.”

 FME, ondernemersorganisatie voor de technologische industrie

De organisatie vreest niet direct voor de boycot, omdat de meeste FME bedrijven gas, elektra, warmte of andere energiebronnen gebruiken zoals groen gas voor hun processen en gebouwen. Olie gebruiken ze nauwelijks direct. 

Wel vinden ze dat Europa moet zorgen dat het speelveld gelijk blijft en moet kijken welke effecten de compensatiemaatregelen hebben per land. “Als Duitsland de accijnzen drastisch verlaagt, zoals nu het geval is, leidt dat tot concurrentievoordeel voor de Duitse markt en dat is nadelig voor Nederlandse partijen”, zegt voorzitter Theo Henrar. FME wees er al eerder op dat andere landen gebruik maken van de ruime Europese kaders voor staatssteun. Ze vinden dat Nederland niet kan achterblijven. Ook verwachten zij pro-actief regeringsbeleid om de dreigende tekorten van energiebronnen het hoofd te bieden.

Het risico op gastekorten zien zij pas komende winter ontstaan. Bij hoge energieprijzen kan het voor bedrijven niet langer lonen om 100% te produceren, voorspelt FME. Afschalen of zelfs stoppen kan noodzakelijk zijn als de business case negatief wordt. Dat kan andere bedrijven in de industriële keten raken. 

De overheid moet wat FME betreft ook investeren in alternatieve energiebronnen. Veel meer dan nu het geval is, aldus Henrar. “De industrie moet versneld verduurzamen, maar kan dat niet alleen!”