Europa wil tegen het einde van het jaar een nieuwe wet hebben klaarliggen om natuurherstel te bevorderen. Het voorstel ligt echter onder vuur nu verschillende lidstaten, waaronder Nederland, hebben laten weten de plannen niet realistisch te vinden.

Doelen voor natuurherstel

Het gaat slecht met de natuur in Europa: meer dan tachtig procent van de natuurlijke ecosystemen, zoals bossen, heide en moerassen, staat onder druk. De biodiversiteit in deze gebieden neemt sterk af. Dit heeft niet alleen rampzalige gevolgen voor de natuur, maar ook voor ons. Denk bijvoorbeeld aan lucht- en watervervuiling, of hoe de afname van insecten leidt tot problemen met de bestuiving van gewassen.

Om dit tegen te gaan, moet de nieuwe ‘natuurherstelwet’ verder gaan dan alleen natuurbehoud, aldus de Europese Commissie. In het voorstel zijn er, voor het eerst, wettelijk bindende doelen opgenomen om beschadigde natuur te herstellen en het biodiversiteitsverlies om te buigen. Deze zijn erop gericht het probleem van verschillende kanten aan te pakken. De belangrijkste hiervan is om twintig procent van de Europese natuur, zowel ter land als ter zee, te herstellen voor 2030. Dit moet daarna toenemen tot honderd procent in 2050. Hiervoor heeft de Commissie zo’n 100 miljard euro uitgetrokken.

Weinig animo

In Den Haag leidde de aankondiging van de nieuwe wet eerder al tot veel discussie. Dit komt vooral door het zogenoemde ‘verslechteringsverbod’. Dit houdt in dat herstelde groene ruimte tegen 2030 niet meer netto achteruit mag gaan, ook wanneer dit landbouwgrond of stedelijk gebied betreft. Zowel de regering als de Tweede Kamer gaven al aan dat het hierdoor moeilijker zal worden vergunningen uit te geven, bijvoorbeeld in de bouw. Europarlementariër Jan Huitema (VVD) herhaalde de Haagse zorgen nog maar eens tijdens een bijeenkomst afgelopen week in Brussel. “Nederland zit op dit moment op slot”, stelt hij. In een land met een chronisch ruimtegebrek kan dit voorstel er niet nog “overheen”.

Maar ook de rest van het Europees Parlement is niet erg enthousiast. Zeker de rechtse en conservatieve fracties in het Parlement gaven vorige week aan veel problemen te hebben met het voorstel zoals het nu op tafel ligt. Volgens Peter Liese, Duits lid van de centrumrechtse Europese Volkspartij (EVP), is er niet genoeg dialoog met landeigenaren en boeren die rechtstreeks door de nieuwe wet zullen worden getroffen. Hij waarschuwde dat zijn christendemocratische fractie het huidige voorstel niet steunt.

Maar er is ook een tegengeluid, dat juist aangeeft dat de huidige doelstelling van twintig procent herstel niet ver genoeg gaat. César Luena, Spaans Europarlementariër van de sociaaldemocratische fractie S&D, zou graag zien dat dit wordt verhoogd naar dertig procent.

Veel te doen

Met al deze verschillende standpunten kan de stemming in het Europees Parlement over de nieuwe natuurherstelwet aankomende juni nog wel eens een spannende worden. Voor die tijd zullen de Zweden, momenteel het EU-voorzittende land, tijdens een bijeenkomst van alle EU-ministers van milieu eerder die maand nog proberen de neuzen van de lidstaten dezelfde kant op te krijgen. Wanneer de Spanjaarden vanaf juli het voorzittersstokje overnemen, zullen de besprekingen tussen het Europees Parlement en de lidstaten worden voortgezet. De hoop is tegen eind 2023 een definitief akkoord te bereiken.