11.37 uur: Wat te doen met het EU-budget

Belangrijk thema op deze top is ook de Europese begroting. Die moet hoger, vinden sommigen. Demissionair premier Mark Rutte sprak er vannacht al even over. De meningen van regeringsleiders verschillen nogal, ziet Rutte. De vraag is of er extra geld beschikbaar moet komen, of dat er binnen de begroting geschoven moet worden. Wat Rutte betreft wordt voor dat laatste gekozen. Een steeds grotere groep zou dat met hem eens zijn.

Wel ziet Rutte in dat er nieuw geld nodig is om Oekraïne te blijven steunen. De Nederlandse inzet is dus om extra geld vrij te maken voor Oekraïne, maar de prioriteiten in de bestaande begroting zodanig aan te passen dat zaken als de energietransitie en migratie kunnen worden aangepakt.

10.40 uur: Raadsvoorzitter Michel: ‘Ook vandaag tonen we eenheid’

Voorzitter van de Europese Raad Charles Michel staat vol goeie moed alweer klaar. “Ik verwacht dat we de eenheid die we gisteren lieten zien ook vandaag weer tonen”, vertelt hij de pers voorafgaand aan dag twee van de Europese top in Brussel.

Belangrijk vindt hij de steun aan Oekraïne. Regeringsleiders praten vandaag over het doorzetten van die steun en het opvoeren van de druk op Rusland. Er wordt gedacht aan een nieuw sanctiepakket. Ondanks de tegenstand van landen als Hongarije en Slowakije, die zich verzetten tegen meer sancties tegen Rusland, heeft Michel vertrouwen dat regeringsleiders met een gezamenlijk antwoord kunnen komen.

10.30 uur: De top wordt voortgezet

De top is nog niet voorbij. Afgelopen nacht werden regeringsleiders het eens over een gezamenlijk antwoord op de gewelddadigheden in Israël en de Palestijnse gebieden. In het kort: De EU staat achter Israël, maar maakt zich zorgen over de verslechterende humanitaire situatie in Gaza.

Vandaag gaan ze in ieder geval verder. Regeringsleiders praten over de oorlog in Oekraïne, economie en concurrentievermogen en migratie. En dan is er ook nog de Europese begroting. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen wil meer geld. Tijden en prioriteiten zijn veranderd, zegt ze. Daar hoort volgens haar ook een ander budget bij.

20:00 uur: En nu is het afwachten geblazen

En terwijl regeringsleiders nog druk overleggen, is de perszaal nog steeds bomvol. Het zijn de stille uurtjes, alle persconferenties zijn voorbij, alle inloopjes zijn opgenomen. Voor journalisten tijd om hun verhalen uit te tikken en zich voor te bereiden op de opnames voor de nieuwszenders in hun thuisland.

Vooralsnog is het wachten geblazen. De verwachting is dat regeringsleiders tot diep in de nacht gaan overleggen en dan pas naar beneden komen om met de pers te praten. Tot die tijd is het geduld hebben en koffie drinken.

We sluiten de blog dan ook af voor vandaag. Morgen pakken we de draad weer op.

18.35 uur: De beruchte rode loper

Na de voortoppen druppelen regeringsleiders langzaam het raadsgebouw in. Op een rode loper wandelen ze naar binnen en staan ze, als ze zin hebben, de pers te woord. Demissionair premier Rutte heeft er gewoonlijk wel zin in. Andere zijn minder makkelijk te porren. Redacteur Jasper Roorda praat je bij.

18.13 uur: Roberta Metsola: ‘Europese schulden lopen op, meer geld is nodig’

In middag komt ook de voorzitter van het Europees Parlement aan het woord. Op zo’n top als deze willen Europarlementariërs ook iets te zeggen hebben. Taak dus voor Roberta Metsola om de zorgen van het Parlement bij regeringsleiders aan te kaarten.

“We leven in andere tijden”, zegt Metsola. Toen er onderhandeld werd over het huidige EU-budget was er nog geen oorlog in Oekraïne en waren de prioriteiten van de EU compleet anders. Het is dus tijd om het budget te herzien, vindt Metsola. Ze wil steun blijven geven aan Oekraïne en de toenemende migratiestroom aanpakken, maar daar is wel geld voor nodig. Ze heeft bij regeringsleiders duidelijk gemaakt dat er dus meer geld nodig is.

17.23 uur: Hoe zit dat nou met die voortoppen?

Inmiddels zijn de regeringsleiders gearriveerd en zitten ze in het hartje van de Europese wijk met elkaar om de tafel. Afwachten geblazen voor de aanwezige journalisten. Bert van Slooten, onze hoofdredacteur, stond vanmorgen in de regen bij een van de voortoppen. De plekken waar regeringsleiders, ministers, Eurocommissarissen en Europarlementariërs van dezelfde partij alvast met elkaar afspreken en de strategie voor de dag bespreken. Bert legt het je allemaal uit.

16.56 uur: “Burgers in Gaza ook slachtoffer van Hamas”, zegt Scholz

Ook Duitse bondskanselier Olaf Scholz is ervan overtuigd dat Europese regeringsleiders vandaag met een duidelijk eensgezind antwoord komen op het conflict tussen Israël en Hamas. “We moeten duidelijk maken dat we achter Israël staan”, vertelde hij de media voorafgaand aan de top. Toch denkt hij ook aan de burgers die op de Gazastrook leven. “Die zijn ook slachtoffer van Hamas”, zegt hij. Een stelling die Commissievoorzitter Ursula von der Leyen eerder vandaag ook innam.

16.00 uur: Europarlementariërs pleiten voor humanitaire hulp

Samen met 76 collega-Europarlementariërs roept Tineke Strik (GroenLinks) de leiders op om zich hard te maken voor humanitaire hulp aan Gaza. “We hebben meer actie nodig om een verdere catastrofe te voorkomen”, schrijft ze op X.

15.46 uur: Orbán praat weer met de pers

De Hongaarse premier Viktor Orbán heeft gewoonlijk geen zin om kritische vragen van de pers te beantwoorden. Maar vandaag wilde hij de pers wel te woord staan. Hij vertelde onder meer dat hij hoopt dat Georgië snel lid mag worden van de EU. Over zijn bijeenkomst met Poetin, waar de rest van de EU erg verontwaardigd over was, zei hij: “Rusland en Hongarije hebben een gemeenschappelijke buur. Omdat wij een strategie voor vrede hebben, willen we de communicatie open houden. Daar zijn wij trots op. Wij zijn de enige die zich hard maken voor vrede.”

Dan nog Israël: “De meningen lopen erg uiteen, dus daar zal veel en ernstig over gediscussieerd worden. Maar wij zijn grote voorstander van Israëls recht om zichzelf te verdedigen en de nodige maatregelen te nemen.” Ook Orbán benadrukt het belang van humanitaire hulp. Verder vindt hij het belangrijk dat er stabiliteit is in Israël omdat anders de migratie naar Europa zal toenemen.

15.43 uur: Commissievoorzitter Von der Leyen: ‘We hebben geld nodig om huidige problemen aan te pakken’

Een eensgezind antwoord van de EU op de gewelddadigheden tussen Israël en Hamas vinden, lijkt voor de aanwezige regeringsleiders het meest belangrijke punt. Voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, komt met een ander doel naar de Europese top. Ze wil meer geld, het Europees budget moet omhoog.

De Europese Commissie wil steun blijven leveren aan Oekraïne, humanitaire hulp sturen naar de burgers in de Gazastrook en maatregelen nemen tegen de toenemende migratiestroom. “Daar is geld voor nodig”, aldus Von der Leyen. Ze gaat er vandaag met regeringsleiders over in gesprek.

15.20 uur: Rutte arriveert

Alle Europese leiders op één lijn krijgen over de oorlog tussen Israël en Hamas: het onderlinge gesteggel tussen de lidstaten van de afgelopen weken bewees dat het geen vanzelfsprekendheid is. Maar demissionair premier Rutte maakt zich daar geen zorgen over. “Dat is gewoon hoe Europa is. Uiteindelijk zullen we er vanavond wel uitkomen.” In de kern is iedereen er volgens Rutte wel over eens dat Hamas uitgeschakeld moet worden, maar dat dat niet ten koste van onschuldige Palestijnse burgerlevens mag gaan. “Verder moet Europa intensief samenwerken met de landen in de regio, maar ook met Amerika. Dat is het land met de grootste invloed in de regio.”

Daarnaast benadrukt Rutte dat het conflict de oorlog in Oekraïne absoluut niet naar de achtergrond mag drukken. “Waar wij echt een bijdrage kunnen leveren is in de lucht. Dus door F-16’s en luchtafweersystemen te leveren.”

15.09 uur: Timmermans bezoekt Brussel: ‘Ik wil dat de EU eenheid laat zien’

Bijna al het hoog bezoek dat naar de voortop van de Europese socialisten kwam, arriveerde in een donkere geblindeerde auto met beveiligers en assistenten. Maar oud-Eurocommissaris en huidig lijsttrekker van de GroenLinks-PvdA Frans Timmermans kwam zelf aanrijden.

Op zo’n voortop bespreken regeringshoofden, ministers en Europarlementariërs altijd even de strategie door voor de daadwerkelijke top begint. Timmermans was blij weer terug in Brussel te zijn. Er is veel te bespreken over de gewelddadigheden tussen Hamas en Israël. “Ik wil dat we eenheid laten zien bij de aanpak van de problemen in het Midden-Oosten”, zei Timmermans. Hij hoopt vooral dat de EU kan bijdragen aan het leveren van humanitaire hulp aan de slachtoffers van de oorlog en het bereiken van een staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas.

13.52 uur: “Belangrijke top in moeilijke tijden”

Het wordt een belangrijke Europese top in moeilijke tijden, dat vertelt de voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, bij aankomst. “Eén ding is duidelijk: we steunen allemaal het recht van Israël om zichzelf te verdedigen. Tegelijkertijd is het enorm belangrijk dat er humanitaire toegang is tot Gaza.” Als signaal naar de rest van de wereld is het volgens Michel belangrijk dat de EU niet met een dubbele standaard werkt. Daarom moeten we ook Israël bij een tegenaanval oproepen om zich aan het internationaal recht te houden.

13.08 uur: Voortop Europese liberalen

De liberale leiders beginnen nu aan hun voortop vlak bij het Warandapark in Brussel.
Volgens Eurocommissaris Breton (Interne Markt) is het belangrijk dat Europa vandaag eenheid uitstraalt en een krachtig geluid laat horen. Premier Rutte is ook aanwezig, maar heeft bij het naar binnengaan niks gezegd.

11.50 uur: Wachten

Bij het Stanhope hotel is het wachten geblazen op de aankomst van de eerste EVP-kopstukken. De christendemocraten zitten hier samen om de neuzen alvast naar dezelfde richting te krijgen.