Er moet een Europees vrouwenquotum komen als het aan PvdA-Europarlementariër Lara Wolters ligt. Hoewel een ‘quotum’ niet helemaal de juiste bewoording is. “Het gaat hier om doelen”, vertelt ze. “Maar de strekking is wel hetzelfde. We willen bedrijven verplichtingen opleggen om te zorgen dat de bestuurskamers gelijker worden.” Wolters leidt namens het Europees Parlement de onderhandelingen met de lidstaten over een gelijkere representatie van vrouwen in topfuncties. Zowel het Europees Parlement als de Europese Raad – waarin alle 27 lidstaten een zetel hebben – zet in op het doel van 40 procent vrouwen in topfuncties. Maar de grootste weerstand komt uit onverwachte hoek: de landen die al een vrouwenquotum hebben.
Een doel is in tegenstelling tot een quotum een richtpunt, legt Wolters uit. “Je wordt niet 100 procent verplicht hier aan te voldoen, maar het is een streefcijfer. Je moet er als land wel alles aan doen om dat te halen.” Een nuanceverschil, zegt Wolters, maar volgens haar gaat het om hetzelfde: met wetgeving proberen af te dwingen dat er meer vrouwen in topfuncties komen. Dat het geen quotum is, betekent wel dat er voor lidstaten geen consequenties tegenover staan als ze het streefcijfer niet halen. “Maar het Europees Parlement vecht heel hard om te zorgen dat er tanden in zitten”, benadrukt Wolters over de onderhandelingen.
Uitzonderingspositie
De hierboven beschreven weerstand komt uit een aantal landen in de Europese Raad. Na tien jaar is er uiteindelijk Europees momentum voor het vergroten van het aantal vrouwen in topfuncties. En de landen die graag Europese wetgeving op dit onderwerp willen, zijn de landen die binnenlands al regels hebben. Bijvoorbeeld een vrouwenquotum. “Maar zij hebben zichzelf een uitzonderingspositie gegeven”, vertelt Wolters. “Ze hebben er voor gezorgd dat ze, omdat ze al nationale wetten hebben, zelf nauwelijks iets hoeven doen”.
Die landen zijn bijvoorbeeld Duitsland en Nederland. En zo’n uitzonderingspositie kan voor een merkwaardige tweedeling zorgen, legt Wolters uit. “Dan gaan lidstaten die een uitzonderingspositie hebben andere lidstaten opleggen de wetgeving in te voeren”. Dat is volgens haar niet de bedoeling, juist omdat een eenduidig kader de situatie zou kunnen verbeteren. En een uitzonderingspositie voor een aantal landen betekent dat zij geen verplichtingen opgelegd krijgen. Dat is oneerlijk, vindt Wolters: “We moeten uitkijken dat het niet een soort grabbelton wordt, waar iedereen zichzelf kan uitzonderen en er vervolgens niets gebeurt. Dat is waar ik bang voor ben”.
Doel
Toch vreest Wolters dat het Europees Parlement uiteindelijk met de eisen van een aantal landen in de Europese Raad akkoord zal moeten gaan. Anders komt het voorstel er niet doorheen en sneuvelt de wetgeving alsnog. “Dat is niet het einde van de wereld”, vertelt Wolters. Hoewel het niet de ideale situatie is, betekent het alsnog vooruitgang: “Het gaat er uiteindelijk om dat we het doel bereiken. Hoe we daar komen maakt minder uit”.
Want meer vrouwen in topfuncties straalt ook af op andere bestuurslagen binnen een bedrijf. “Onderzoek laat zien dat meer vrouwen in topfuncties vaak ook betekent dat er in de lagen daaronder meer vrouwen worden aangesteld”, zegt Wolters. “En dat heeft weer meer positieve effecten op een organisatie of bedrijf. Dat doorstroomeffect kan echt zorgen voor een cultuurverandering.”
