De Europese lucht is te vuil. En dat voelen we zeker in Nederland. Van alle milieufactoren heeft luchtverontreiniging de meest negatieve invloed op de gezondheid van de Nederlandse bevolking. Het veroorzaakt 3,5 procent van alle Nederlandse ziektes, 11.000 jaarlijkse overlijdens en het zorgt ervoor dat we gemiddeld 8 maanden minder lang leven.

Met strengere Europese normen hoopt Brussel het aantal vroegtijdige overlijdens door luchtvervuiling met meer dan de helft terug te dringen. Nu het Europees Parlement en de lidstaten een deal hebben over een nieuwe Europese wet, lijkt de finish in zicht. 

Twee keer hoger dan voorstel WHO

Het doel is ambitieus: tegen 2050 in de EU geen luchtverontreiniging meer die voor gezondheids- of milieuschade zorgt. Omdat de weg ernaartoe nog lang is, komt de wet eerst en vooral met harde doelen voor 2030. 

Voor verschillende vervuilende stoffen komen er strengere limieten. Voor fijnstof (PM2.5) en stikstofdioxide, de schadelijkste stoffen voor de mens, moeten de limieten tegen 2030 zelfs met meer dan de helft zijn gedaald. Fijnstof is schadelijk omdat het in de bloedbaan terechtkomt, stikstofdioxide is met name slecht voor de longen.

Abonneer je nu op de nieuwsbrief Klimaat & Energie

Wel liggen de limieten voor luchtvervuiling nog altijd twee keer zo hoog als wat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), op aanraden van dokters en economen, voorschrijft.

Het is mogelijk voor lidstaten om onder bepaalde voorwaarden de deadline op te rekken tot 2040. Dat kan wanneer voorspellingen aantonen dat 2030 onhaalbaar is. Voor de lidstaten is het een overwinning dat ze deze extra tijd aan het oorspronkelijke wetsvoorstel van de Europese Commissie toe hebben kunnen voegen.

Haalbaar

Het kabinet denkt dat de doelen voor Nederland haalbaar zijn. Zeker omdat Nederland zelf al doelen had gesteld om de luchtkwaliteit te verbeteren tegen 2030. Dat Brussel de buurlanden nu ook dwingt om de handen uit de mouwen te steken, is dus mooi meegenomen.

Nederland zal volgens het kabinet wel een versnelling hoger moeten schakelen bij bepaalde locaties met zware industrie, zeehavens, luchthavens en mogelijk ook bij locaties dicht bij intensieve (pluim)veehouderijen.

Het RIVM berekende al dat voor 98 procent procent van Nederland de doelen zeker haalbaar zijn. Naast drukke wegen en in de gebieden IJmond, Schiphol en de Maasvlakte zijn extra maatregelen nodig. Dat wordt een opdracht voor het nieuwe kabinet. 

Schadevergoeding

In de Europese wet staat ook dat burger en ngo’s naar de rechter moeten kunnen stappen wanneer hun land zich niet aan de doelen houdt. In dat geval wordt het ook mogelijk om een schadevergoeding aan te vragen voor ziektes als gevolg van luchtvervuiling. 

Meer over deze zes fases in het Europese besluitvormingsproces lees je hier.