De 24^e Winterspelen beginnen komende vrijdag officieel met de openingsceremonie in het Beijing National Stadium. Een dag later is er al kans op het eerste Nederlandse goud. Dan staat de 3.000 meter voor vrouwen op de planning, met Irene Schouten als grootste kanshebber op het hoogste eremetaal. Mocht het zover komen, dan kan Schouten niet rekenen op veel Nederlands applaus van de tribunes. Waar de Chinese organisatie eerder al bekendmaakte geen buitenlandse fans toe te laten, stuurt Nederland ook geen regeringsdelegatie naar het toernooi. En er zijn meer landen die daar voor kiezen.

De officiële verklaring dat Nederland verstek laat gaan, is omdat er ook geen fans aanwezig mogen zijn. Dat laat het ministerie van Buitenlandse Zaken weten. Koning Willem-Alexander liet eerder weten om dezelfde reden niet naar Beijing af te reizen. Ook bestaat de mogelijkheid door de coronamaatregelen niet om het met de Chinese overheid over de mensenrechtensituatie in het land te hebben. Dat is niet de hoofdreden, maar heeft wel bijgedragen aan het besluit om geen overheidsdelegatie te sturen.

Mensenrechten

Dat de Nederlandse regering geen afvaardiging naar China stuurt, heeft dus niets te maken met de diplomatieke boycot van een aantal andere landen. Nadat de Verenigde Staten besloten vanwege de schending van mensenrechten in China – met name in de provincie Xinjiang – geen delegatie te laten afreizen, besloten meer landen hetzelfde. Dat zijn onder meer Australië, Canada, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk. 

Over een boycot om die redenen, is half januari gesproken in Europees verband – zonder succes. In Brest in Frankrijk kwamen de Europese ministers van Buitenlandse Zaken toen niet tot een eensgezind standpunt. De meeste Europese landen kiezen daarom voor de ‘Nederlandse oplossing’: geen officiële boycot, maar ook geen regeringsdelegatie vanwege de coronasituatie, meldde de Volkskrant.

GroenLinks

Nederland maakte dus een andere afweging om de Spelen niet officieel bij te wonen, hoewel er in de Tweede Kamer wel over gesproken is. Zo riep GroenLinks begin december vorig jaar al op tot een diplomatieke boycot vanwege de mensenrechtensituatie in China. Toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Knapen (CDA) wilde destijds eerst met EU-collega’s overleggen. Daar werd dus besloten niet gezamenlijk tot een boycot over te gaan.

Kantelpunt in de onderhandelingen op Europees niveau was toen de Franse president Macron liet weten weinig voor een boycot te voelen. Hij noemde het een ‘zeer kleine symbolische maatregel’. Volgens hem waren er twee mogelijkheden: ofwel een volledige boycot – dus ook geen atleten sturen – of geen maatregelen, maar de dialoog openhouden. Tot dat eerste werd niet besloten, dus komt er geen gezamenlijke Europese strategie.

Clingendael

In een op 30 januari gepubliceerd interview met Paul-Frans van der Putten van het China-centrum van instituut Clingendael op Nu.nl geeft hij aan de Nederlandse opstelling verstandig te vinden. ‘Als Nederland China gaat boycotten, zal China daar weinig van merken’, zegt Van der Putten tegen Nu.nl.

Landen die geen delegatie sturen vanwege de beperkende coronamaatregelen houden het gesprek met China open, legt Van der Putten uit. ‘We blijven kritisch over de mensenrechten, en brengen dat ook weer aan de orde bij een volgend bezoek. Maar we houden ook de deur open voor een verdere dialoog met China.’