De Tweede Kamer laat de officiële start van het Franse voorzitterschap van de Europese Unie aan zich voorbij gaan. Volgende week donderdag en vrijdag komen in Parijs de parlementen van de Europese lidstaten bijeen, maar vanuit Nederland zijn er geen Kamerleden beschikbaar om mee te praten. De reden: al bijna een jaar heeft de Tweede Kamer geen voorzitter van haar commissie Europese Zaken.

Twee keer per jaar vergaderen de commissies Europese Zaken van de 27 parlementen. Het doel van de zogenaamde COSAC (de Conferentie van de commissies voor Europese aangelegenheden) is om de positie van de nationale parlementen in de Europese besluitvorming te versterken. Dat de Tweede Kamer nu afwezig is in Parijs noemt SP-Kamerlid Jasper van Dijk ‘een gemiste kans’.

Juist de Tweede Kamer hamert er regelmatig op dat de nationale parlementen beter betrokken moet zijn bij Europese discussies. In die zin is het ironisch dat dezelfde Kamer niet deelneemt aan de Franse bijeenkomst.

De vergadering deze maand is bedoeld voor de voorzitters van de Kamercommissies. Omdat die positie vacant is, is gezocht naar een vervanger, maar geen van de andere commissieleden kan naar Parijs afreizen.

Netwerkfuntie

Het Europese overlegorgaan van nationale parlementen heeft geen formele bevoegdheden. Het heeft volgens kenners meer weg van een ‘verklaringenmachine’. Bij Kati Piri van de PvdA gaan om die reden niet meteen de alarmbellen rinkelen dat het Nederlandse parlement er niet bij is.

Op de agenda in Parijs staat onder meer een debat over de Franse prioriteiten tijdens het voorzitterschap, over het twintig jarig bestaan van de euro en over een nieuwe werkwijze van de conferentie zelf.

De formele vergaderingen zijn niet erg interactief, maar de potentiële kracht van de bijeenkomsten is de netwerkfunctie. Als nationale volksvertegenwoordigers elkaar kennen en contact houden, kunnen parlementen beter gezamenlijk een vuist maken tegenover de Raad van Ministers.

Kati Piri: “Als je er structureel niet bij zou zijn, dan bouw je geen netwerk op. Dat zou een probleem zijn”. Volgens Piri zou het weinig zin hebben een vervanger naar Parijs te sturen als er binnenkort toch een nieuwe voorzitter van de commissie Europese Zaken is.

Eindeloze kabinetsformatie

De voorzitterschappen van Kamercommissies worden traditioneel opnieuw verdeeld na een kabinetsformatie. Omdat de huidige recordformatie tien maanden kostte, duurt het ook uitzonderlijk lang voordat er nieuwe commissievoorzitters gekozen zijn. 

De commissie Europese Zaken werd sinds de verkiezingen van maart 2021 tijdelijk geleid Salima Belhaj van D66. Maar sinds zij zitting heeft genomen in een parlementaire enquêtecommissie, is de positie vacant. De verwachting is dat eind januari een opvolger benoemd wordt.