Voorlopig is het nog onzeker of de Lelylijn, de snelle treinverbinding die de Randstad met Friesland en Groningen moet verbinden, geld uit Europa krijgt. Dat geld is nodig om de lijn enigszins betaalbaar te houden. Volgens staatssecretaris Vivianne Heinen (Infrastructuur en Waterstaat, CDA) wordt het pas tegen het eind van het jaar duidelijk.
De Lelylijn, die een prominente plaats heeft in het regeerakkoord, moet dus nog even op de broodnodige co-financiering wachten, naast de drie miljard euro die het kabinet ervoor heeft begroot. Maar volgens de Tweede Kamer mag er best wat meer vaart achter zitten. Tijdens een debat in Den Haag werd door verschillende partijen gevraagd om de druk in Brussel op te voeren, zodat snel duidelijk wordt of Nederland extra geld uit Brussel kan verwachten.
Voorafgaand aan de Transportraad op 2 juni in Luxemburg, debatteerde Vaste Commissie voor Infrastructuur en Waterstaat en de Vaste Commissie voor Europese Zaken met staatssecretaris Vivianne Heinen. Minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat, VVD) zou normaal gesproken het debat op zich hebben genomen, maar was door ziekte verhinderd. Twee onderwerpen sprongen eruit tijdens het debat: (internationale) treinverbindingen en biobrandstof.
Treinverbindingen
Kamerlid Hatambu de Hoop (PvdA) drong in zijn bijdrage aan op het verbeteren van treinverbindingen. Tussen verschillende landen in Europa, maar ook in Nederland: “Het is een prachtige ambitie om de Lelylijn te willen realiseren”, zei hij, “maar dan moeten we wel het benodigde geld bij elkaar krijgen. Gaat de staatssecretaris hier op de Transportraad een stevig pleidooi voor houden?”, drong De Hoop aan bij Heinen. Hij hintte op Europese co-financiering voor het Nederlandse spoorproject.
Ook CDA’er Harry van der Molen drong er bij de staatssecretaris op aan om in te zetten op investeringen in het spoor. Op Europees niveau, maar ook overleg met bijvoorbeeld de Duitse regering. Treinverbindingen tussen Nederland en Duitsland kunnen volgens Van der Molen ook nog de nodige verbetering gebruiken. “Landen hebben vaak een te nationale visie op internationaal spoor”, zei hij.
Staatssecretaris Heinen antwoordde dat er tijdens de Transportraad geen besluiten worden genomen over treinverkeer, en dus ook niet over de financiering van de Lelylijn. “Onderhandelingen daarover duren tot nog minstens het einde van het jaar”, zei ze.
Biobrandstof
Het tweede, veelbesproken onderwerp op de agenda was de biobrandstof. In Nederland geldt vanaf 2023 een bijmengverplichting voor vliegtuigbrandstof met biokerosine of synthetische kerosine. De verplichting is er nog niet, maar vliegmaatschappijen maken al gebruik van biobrandstof. Die wordt gemaakt van bijvoorbeeld tarwe of mais. En dat is – met het oog op voedseltekorten door de oorlog in Oekraïne – niet volgens alle Kamerleden een goed idee. GroenLinks-Kamerlid Suzanne Kröger pleit dan ook voor een onmiddellijke stop op het gebruik van biobrandstoffen: “We stevenen af op een voedselcrisis, maar stoppen nog wel voedingsstoffen in onze brandstoftank”.
PvdA-er De Hoop sloot zich bij zijn GroenLinks-collega aan. VVD-er Daniël Koerhuis vindt stoppen met biobrandstoffen daarentegen een slecht idee: die brandstoffen worden in Nederland gemaakt en dat levert werk op. Dat werk zou – als de productie stopt – verdwijnen. “Dat betekent dat we meer olie gaan importeren uit Rusland”, zei Koerhuis over de biobrandstof-stop. “En de biobrandstoffen worden gemaakt in onze havens: ik sta voor die banen”.
Staatsecretaris Heinen vindt het ook nog te vroeg voor een stop. Wel wil ze het onderwerp ter sprake brengen in de Transportraad, al is het dan “ter signalering”. Mochten er zich in de toekomst problemen voordoen met de voedselzekerheid, dan is het onderwerp ‘biobrandstof’ al een keer ter sprake gekomen. Bij de Transportraad op 2 juni zijn zowel staatssecretaris Heinen als minister Harbers aanwezig.
