Scandinavische landen maken zich zorgen over hun vertegenwoordiging binnen de Europese Commissie. In het Berlaymontgebouw in Brussel, waar Frans Timmermans vertrekt en voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen op de hoogste verdieping vertoeft, werken duizenden ambtenaren aan Europese wetgeving en regels. Ambtenaren uit heel Europa is de bedoeling, maar de verdeling over de EU-lidstaten is niet evenredig.
Topambtenaren uit Zweden, Denemarken en Finland maken zich zorgen. Ze zien maar weinig jonge mensen uit hun eigen land solliciteren bij de Europese Commissie. En dat terwijl landen als Italië, Roemenië en Griekenland oververtegenwoordigd zijn. De Scandinavische topambtenaren willen verandering en roepen op meer te adverteren voor een baan bij de Commissie en de toelatingstesten aan te passen aan de landen waar sollicitanten vandaan komen.
Nederland
Ook Nederland is ondervertegenwoordigd bij de Europese Commissie. De Commissie streeft ernaar dat bijna vier procent van de nieuwe werknemers Nederlands is. In werkelijkheid zit dat cijfer rond de twee procent. En hoewel Nederland zich niet direct aansluit bij de oproep van Scandinavische landen, maakt het kabinet zich er wel al jaren druk om.
Het probleem ligt vooral in de ondervertegenwoordiging bij de jongere en startende ambtenaren. Wat topambtenaren betreft, haalt de Commissie gewoon de targets voor Nederland. Er zijn dus genoeg Nederlandse topambtenaren binnen de Europese Commissie. Maar die gaan langzaamaan met pensioen en met een teruglopend aantal nieuwe Nederlandse medewerkers is het moeilijk om die topbanen opnieuw in te vullen met iemand uit eigen land.
In 2020 stelde minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra al voor Nederlandse ambtenaren te begeleiden bij het vinden van een baan bij de Europese instanties. Zo moesten beginnende ambtenaren eigenlijk al vroeg in hun carrière EU-ervaring op doen. Dat zou hun kansen op een baan in Brussel later kunnen verhogen. Ook een tijdelijke detachering in Brussel zag de minister zitten.
Nucleaire optie
De Europese Commissie neemt de klachten in ieder geval in acht. De sollicitatieprocedure is makkelijker gemaakt zodat meer mensen gaan solliciteren. En ook is er meer reclame in landen die ondervertegenwoordigd zijn. De nucleaire optie blijft echter van tafel. Quota’s gebaseerd op nationaliteit zouden het probleem kunnen oplossen, maar zijn niet in lijn met Europese regels over discriminatie. Die bepalen dat de keuze van een werknemer niet afhankelijk mag zijn van het land van herkomst.
