Een Europese gezondsheidsunie, humanitaire hulp en een pandemieverdrag: het komt allemaal aan bod tijdens de bijeenkomst van de Europese gezondheidsministers. De Raad Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken, kortweg Epsco, heeft een volle agenda, toch is er een rode draad: samen sterk, samen gezond. 

We doen het samen

Minister Ernst Kuipers sprak eerder al met Europarlementariër Sophie in ’t Veld (D66) over het belang van een sterke samenwerking in de zorg in Europa. Het eerste thema op de agenda is dan ook de Europese gezondheidsunie. Een gezondheidscrisis stopt niet aan de grens, niet ten tijde van de coronapandemie noch tijdens de huidige vluchtelingencrisis door de oorlog in Oekraïne.

Het Franse voorzitterschap gebruikt de bijeenkomst ook om de aanwezige ministers te informeren over de onderhandelingen tussen de Raad en het Europees Parlement over nieuwe plannen voor een grensoverschrijdend antwoord op gezondheidsbedreigingen. Eén aanpak dus, niet alleen voor overdraagbare ziekten maar ook op het vlak van chemische, biologische en zelfs ecologische gevaren voor onze gezondheid.

 Is dat nu nog nodig, meer en meer naar de achtergrond lijkt te verdwijnen? Minister Kuipers is waakzaam: “Op dit moment gaan de besmettingen in Nederland naar beneden, maar ‘over all’ zijn ze nog ontzettend hoog. We hopen dat we voor de zomer een verdere daling zien in heel Europa, maar we moeten er echt heel serieus rekening mee houden dat het direct na de zomer, zoals we de afgelopen twee jaar hebben gezien, in september weer omhoog zal gaan. Wat iedereen wil is zo weinig mogelijk maatregelen, en als je dat doet heb je het risico dat er straks weer hoge besmettingen zijn. Daarom is een duidelijk kader nu van belang, corona is absoluut niet weg.”

Vluchtelingen

Daarnaast wil Europa de opvang en bescherming van de vluchtelingen uit Oekraïne verbeteren. Maar stuiten we zo op de binnenlandse limieten aan de solidariteit die in Brussel zo wordt beklonken? Buiten de vergaderzaal merkt een journalist op: de Europese Commissie heeft aangegeven dat iedereen psycho-sociale hulp moet krijgen indien nodig, kunnen deze mensen psychologisch opgevangen worden in Nederland als er voor Nederlands al zo weinig hulp beschikbaar is?

Minister Kuipers stelt dat de lidstaten zich gezamenlijk inzetten om de mensen die gezondheidszorg nodig hebben zoveel mogelijk daarin bij te staan. “Niet alleen door medicijnen te verstrekken, maar inderdaad ook door psychische en andere hulp te bieden. Het gaat daarbij om enkele honderden beschikbare plekken. De aantallen zijn bij ons nog heel erg beperkt, zeker ten overstaande van Oost-Europese gebieden. We houden er rekening mee dat ze de bedden hier nodig gaan hebben.”

Epsco? Dit is de Raad die bestaat uit ministers van Werkgelegenheid, van Sociale Zaken, van Volksgezondheid en van Consumentenzaken van de EU-lidstaten. Een groep die normaal 4 keer per jaar samen komt om thema’s als werkgelegenheid, betere leef- en arbeidsomstandigheden en algehele gezondheid onder de loep te nemen. Daarmee dient de vergadering niet alleen de volksgezondheid maar beschermt het ook de rechten en positie van Europese burgers als consument. Epsco legt geen verplichtingen op – zo bepalen lidstaten zelf hun volksgezondheidsbeleid – maar geeft wel richtlijnen of adviezen waar lidstaten mee aan de slag kunnen in hun nationaal beleid. Wel kan de Raad, samen met het Europees Parlement, wetgeving aannemen over thema’s als grensoverschrijdende gezondheidszorg, het thema dat in deze vergadering centraal staat.