Dat de Amerikaanse president Joe Biden naar Brussel kwam voor spoedoverleg met de Europese Unie over de oorlog in Oekraïne is volgens premier Rutte een belangrijk signaal. Biden hamerde bij de vergaderingen van de EU en de NAVO op eenheid van het Westerse bondgenootschap en op het volhouden van de strafmaatregelen tegen Rusland. Volgens Rutte nemen de Europeanen die woorden over.
“Onder de Europese regeringen is het absolute besef van eenheid. Het absolute besef dat dit ook langer kan gaan duren en dat doorzettingsvermogen om door te gaan heel erg belangrijk zal zijn in onze democratieën. Daar is gelukkig ook heel veel steun voor in alle landen”.
Afsluiten olie en gas duurt maanden
Dat Europa een lange adem moet hebben om Poetin klein te krijgen, betekent dat de sancties niet alleen lang zullen duren, maar ook verzwaard moeten worden. Nieuwe maatregelen hebben de Europese leiders vannacht niet genomen. Maar over een olie-, en gas-embargo is wel gesproken. Rutte: “Iedereen wil het uiteindelijk. Maar het is niet iets dat je op korte termijn kunt realiseren. Omdat we erg afhankelijk zijn en dat zit hem vooral op het Russische gas”.
Onszelf afsluiten van de Russische fossiele brandstoffen zou pas over maanden kunnen: “Neem olie. Het duurt weken of misschien maanden voor je een land als Duitsland of landen in Oost-Europa, kunt over laten schakelen op andere olie. Dus het risico is dat er geen leveringszekerheid is. Gas duurt nog veel langer. Steenkool kan sneller, maar niet van de ene op de andere dag. Ook dat duurt maanden”.
Zelensky belt weer in
De Oekraïense president Zelensky belde weer in via een videoverbinding bij de vergadering. In de toespraak, die hij op zijn site heeft gepubliceerd, sprak Zelensky alle Europese regeringsleiders één voor één aan. Over Rutte zei Zelensky dat die voor het ‘rationele’ staat en hij denkt met de Nederlander op één lijn te komen over het door hem zo gewenste lidmaatschap van de Europese Unie.
Maar in een reactie tegen de pers maakt Rutte duidelijk dat een snel lidmaatschap er echt niet in zit. Hij waarschuwt ervoor om van eventuele toetreding een politiek besluit te maken. In werkelijkheid vereist het een jarenlang proces van hervormingen om aan de Europese standaarden te kunnen voldoen. Afwijken van die regel zou tot scheve ogen en zelf instabiliteit kunnen leiden in landen als Albanië en Noord-Macedonië, die ook lid willen worden.
“Wij erkennen dat zij in Europa liggen. In die zin zijn we sowieso familie. Wij erkennen ook dat zij die ambitie hebben om toe te treden tot de Europese Unie. Maar toetreden is een proces. Er is geen systeem van versneld toetreden. Zou je dat wel doen, dan maak je van dat toetredingsproces een politiek proces en dat moet het niet zijn”, aldus Rutte. Hij is wel bereid om het associatieverdrag met Oekraïne te verdiepen.
Biden is scherp als altijd
Het was voor het eerst dat een Amerikaans staatshoofd een vergadering op het hoofdkantoor van de Europese Unie bijwoonde. De inmiddels 79-jarige Biden verliet de bijeenkomst al om half 10, terwijl de Europese regeringsleiders het zoals gebruikelijk lang volhielden en het overleg pas ver na middernacht beëindigden.
Over het optreden van de oudste Amerikaanse president uit de geschiedenis zegt Rutte: “Hij is volledig on top of things. Zijn voorganger was ook al wat ouder. Ik zie over een paar weken in Washington de oud-minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger weer. Die is inmiddels 99 en werkt ook nog fulltime. Leeftijd zegt niet zo heel veel”.
