Mark Rutte biedt de Franse president Emmanuel Macron zijn hulp aan. De Nederlandse premier wil graag aan de slag om het Franse voorstel voor een nieuwe Europese Politieke Gemeenschap uit te werken

Macron lanceerde tijdens een toespraak op 9 mei in Straatsburg het idee om een nieuw Europees samenwerkingsverbond op te richten. Het zou moeten bestaan uit landen die graag een sterke band willen met de Europese Unie, maar om wat voor reden dan ook niet lid zijn. Bijvoorbeeld omdat ze dat zelf niet willen of omdat ze nog niet aan de toetredingseisen voldoen.

Het Franse voorstel zou een oplossing kunnen zijn voor bijvoorbeeld Oekraïne. Het land in oorlog wil graag lid worden van de Europese Unie, maar heel wat lidstaten, waaronder Nederland, staan niet te springen om Oekraïne op stel en sprong de kandidaatsstatus te geven.

Macrons plan kan in teleurstelling eindigen

Rutte noemt in een debat met de Tweede Kamer over de Europese top van volgende week het voorstel van Macron interessant en zegt graag te willen helpen het plan concreet te maken. De afgelopen weken was in heel de Europese Unie de klacht te horen dat Macrons woorden weliswaar inspireren, maar dat het tegelijkertijd vaag bleef wat hij nu exact zou willen bereiken.

“We hebben met de Fransen intensief contact om te kijken of we kunnen helpen bij de uitwerking van dit soort ideeën”, zegt Rutte.

Rutte waarschuwt dat bij de verkeerde aanpak het Franse plan uit zal lopen op een teleurstelling. De leiders van Oekraïne en Moldavië en andere Oost-Europese landen zouden zich bekocht voelen als Macrons nieuwe samenwerking in de praktijk nep zou zijn. 

Als geboren Hagenaar vergelijkt hij het met toeristen die verleid worden hun auto te vroeg te parkeren en daarna nog kilometers moeten lopen tot ze eindelijk op het strand arriveren. “We moeten een beetje oppassen dat dat niet een parkeerplaats wordt die heel ver weg van de kust af ligt. Dan wordt het een trucje.”

Hij vreest overigens niet dat de Fransen van plan zijn de Oost-Europeanen beet te nemen: “Ik denk dat het een oprecht voorstel is, maar het kan natuurlijk worden gezien als een handigheidje als je dat zou willen.”

Wat voegt het toe?

Een van de dingen waarover Rutte zich nog graag over wil buigen, is de vraag wat dit Franse idee toevoegt aan de waaier van verschillende vormen van samenwerking die er nu al bestaan in “de ringen rond Europa”, zoals D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma het verwoordde.

Zo volgen Noorwegen, Liechtenstein, Zwitserland en IJsland in praktisch alles de regels van de Europese Unie. Zwitserland is zelfs lid van Schengen. Daarnaast, somde Rutte op, bestaat er al het zogenaamde Oostelijke Partnerschap tussen de Europese Unie en Oost-Europese buurlanden en zijn er met een aantal landen al zeer vergaande handelsovereenkomsten gesloten.

“Je hebt natuurlijk al heel veel van dit soort constructies. En wat is dan de meerwaarde?” vroeg Rutte zichzelf af zonder die vraag van een antwoord te voorzien, “maar het kan interessant zijn en laten we eens kijken wat eruit komt.”