Edwin Poots, de Noord-Ierse Minister van Landbouw, heeft deze week de verplichte grenscontroles op voeding en landbouwproducten uit het Verenigd Koninkrijk opgeschort. Dat gaat in tegen afspraken van het Verenigd Koninkrijk met de Europese Unie, die zulke controles verplicht. Dit is het zoveelste hoofdstuk in de moeizame verhouding tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk.

Het Europees Parlement probeert met een pas opgerichte delegatie de onderlinge relatie wat te verbeteren. In die delegatie zit ook Thijs Reuten, Europarlementariër voor de PvdA.

Delegatie

Reuten laat in een reactie weten dat de delegatie probeert om vastliggende zaken weer op gang te helpen. “Uiteindelijk willen we gewoon weer kunnen reizen, studeren en ondernemen. Er is sinds de Brexit natuurlijk veel veranderd, maar Europarlementariërs kunnen juist in de komende fase veel doen om zaken die vastliggen weer vlot te trekken.”

Boven het Kanaal tussen het Europese vaste land en de Britse Eilanden pakken zich nog steeds donkere wolken samen. Onder andere een handelsakkoord dat vorig jaar lastig tot stand kwam zorgde voor de nodige spanningen. Dat mag wel een keer anders, vindt het Europees Parlement. Eind januari werd een speciale delegatie in het leven geroepen om de onderlinge verhoudingen te verbeteren.

Noord-Ierland

Het heetste hangijzer is nog steeds het zogenaamde ‘Northern Ireland Protocol’. Noord-Ierland heeft binnen de Brexit-afspraken een aparte status gekregen, om de vrede in het land te bewaken. De grens tussen Ierland en Noord-Ierland is geen zogenaamde ‘harde grens’, maar een zachte. In praktijk komt het er op neer dat Noord-Ierland de regels van de Europese markt blijft volgen voor goederen. Reuten legt uit dat het Verenigd Koninkrijk afspraken over dit protocol met voeten treedt. “Het Verenigd Koninkrijk respecteert de afspraken niet altijd. Dat is een probleem, want we moeten koste wat het kost de vrede niet in gevaar brengen.”

Ook over gezamenlijk buitenlandbeleid wil het Europees Parlement graag afspraken maken. “Dat hebben de Britten nooit gewild”, legt Reuten uit. “Ze willen nog steeds geen nieuwe afspraken maken rond buitenland- en veiligheidsbeleid. We delen daar veel waarden zoals het bevorderen van democratie en mensenrechten. Het zou handig zijn om snel gezamenlijke sancties in te kunnen stellen tegen landen die zich hier niet aan houden. Maar de Britten willen daar niet aan. En toch moeten we het blijven proberen.”

Als laatste legt Reuten uit dat de delegatie ook opkomt voor bijvoorbeeld Nederlanders die in het Verenigd Koninkrijk wonen. “Het Verenigd Koninkrijk heeft ervoor gekozen om zich ver van de Europese Unie te positioneren. Dat heeft gevolgen voor henzelf, maar ook voor buitenlandse inwoners. Het is aan ons om oplossingen aan te dragen voor praktische problemen van burgers uit de Europese Unie en nieuw ontstane handelsbelemmeringen.”

Brexit

Een hoofdpijndossier. Als er iets is dat deze kwalificatie verdient, dan is het wel de relatie tussen de Europese Unie en het Verenigd Konikrijk de afgelopen jaren. Na een lange aanloop stemden de inwoners van het Verenigd Koninkrijk in de zomer van 2016 voor een vertrek uit de Europese Unie. Dat markeerde het startpunt van een zeer moeizame periode.

In 2019, ruim drie jaar na het Britse referendum en een premier verder, werd in het najaar een Brexit-akkoord bereikt. Een half jaar later, op 31 januari 2020, verliet het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie officieel. Een lichtprojectie op de ambtswoning van premier Boris Johnson toonde in het laatste uur een aftellende klok: 3, 2, 1… en het was zover. Sindsdien gaat de Europese Unie zonder het Verenigd Koninkrijk door het leven. Die klok markeerde veel, maar geen plotselinge opklaring in de betrekkingen tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk.