Van de Nederlanders die in het buitenland wonen, hebben pas 27.500 mensen zich ingeschreven om te stemmen tijdens de Eerste Kamerverkiezingen van maart. Ter vergelijking: voor de Tweede Kamerverkiezingen zijn rond de 93.000 Nederlanders in het buitenland geregistreerd en voor de verkiezingen van het Europees Parlement 81.000. 

Voor de eerste keer kunnen Nederlanders in het buitenland stemmen tijdens de Eerste Kamerverkiezingen. Belangrijk punt: omdat ze niet in een provincie wonen is het onmogelijk om op kandidaat-Statenleden te stemmen. In plaats daarvan stemmen ze op wie in het kiescollege komt. 

Partijen die meedoen in deze ‘dertiende provincie’ hebben een kiescollege-lijst. De mensen die uiteindelijk verkozen worden, kunnen later één keer hun stem uitbrengen op diegene van wie zij vinden dat hij of zij in de Eerste Kamer moet komen. In de provincies doen de Statenleden dat. Het is een rare constructie, maar het geeft Nederlanders in het buitenland in ieder geval de mogelijkheid hun stem te laten horen. 

Geschrokken

Tim van Lieshout, nummer drie op de kandidatenlijst voor het kiescollege van de PvdA, is verbaasd over het aantal aanmeldingen. “Nederlanders in het buitenland zijn zo trots op de democratie, zeker omdat ze dagelijks meemaken dat het in andere landen niet zo vanzelfsprekend is.” Hij gaat er wel vanuit dat het aantal registraties nog gaat stijgen. “Er staat tenslotte veel op het spel.”

Waarom het aantal registraties zo achter lijkt te liggen, komt volgens Van Lieshout door een aantal dingen. “Mensen zijn zich niet bewust van de verkiezingen. Ik denk dat we als politieke partijen, gemeente Den Haag en het ministerie meer moeten doen om mensen te informeren.” Daarnaast zijn Nederlanders in het buitenland die zich al eens ingeschreven hebben voor de Tweede Kamerverkiezingen, automatisch ingeschreven voor de volgende. Dat is hier niet het geval. Iedereen moet zich dus opnieuw registreren. 

Zelf heeft de PvdA al haar leden in het buitenland aangeschreven. Daarnaast starten ze een campagne op social media en doen ze in Brussel plekken aan waar veel Nederlanders komen, zoals de ambassade of zelfs de Albert Heijn, om ze op te roepen zich in te schrijven. 

Groot succes

Eelco Keij, die zich sinds 2011 inzet voor de belangen van Nederlanders in het buitenland, diende in 2015 al een motie in om hen op indirecte wijze deel te laten nemen aan de Eerste Kamerverkiezingen. “Dit is tot nu toe ons grootste succes”, zegt hij. Zelf staat hij op de kiescollegelijst van D66. 

Over het aantal aanmeldingen maakt hij zich niet zo druk. “Eerlijk gezegd, niet slecht gezien de obstakels die er zijn. Een paar jaar geleden werd het permanente verkiezingsregister samengesteld.” Daardoor hoeft iedereen zich maar één keer in te schrijven en is zo’n register van 90.000 inschrijvingen meerdere termijnen oud. “Doordat het nieuwe verkiezingen zijn moet dat helemaal opnieuw gebeuren.” Hij verwacht dat het aantal de komende jaren gewoon toe zal nemen. 

Tijdens de campagne zal Keij het vooral hebben over praktische zaken voor Nederlanders in het buitenland. Zo wil zijn partij dat het makkelijker wordt om Nederlandse bankrekeningen open te houden, wil hij een versoepeling van de dubbele nationaliteitsregels en moet die consulaire dienstverlening beter verlopen.

Kerkbladeren

Ook de SGP doet mee in de ‘dertiende provincie’. “Elke stem kan doorslaggevend zijn voor een tweede zetel”, zegt fractievoorzitter in de Eerste Kamer Peter Schalk. Hij doet daarom een dringende oproep aan alle Nederlanders in het buitenland. “Laten we allemaal gaan stemmen, op hoop van zegen!”

Naast de oproep van Schalk op hun website, probeert de SGP ook op een andere manier mensen te bereiken. Zo hebben ze ook advertenties over de verkiezingen in kerkbladen geplaatst.

ChristenUnie

De ChristenUnie heeft besloten geen lijst te vormen voor Nederlanders in het buitenland. In plaats daarvan wil de partij zich volledig richten op de Provinciale Staten-verkiezingen.