De nieuwe Tweede Kamer laat zich goed informeren: ze stelden een kennisagenda op, met onderwerpen waarover ze meer willen weten. Omdat de Kamerleden ook bezig zijn Europese prioriteiten op te stellen, pleit columnist Mendeltje van Keulen vandaag om beide lijsten goed op elkaar te laten aansluiten.
Succesvolle mensen stellen prioriteiten. Dat zegt Stephen Covey in zijn bestseller over de zeven gewoonten van zeer effectieve mensen. Een leestip voor onze volksvertegenwoordigers.
Mijn vorige column ging over de Europese prioriteiten van de Tweede Kamer. Alle Kamerleden kiezen de komende weken welke thema’s op de Brusselse agenda in de Haagse spotlights komen. Hopelijk maken ze die keuze op basis van inbreng van inwoners, experts en belangenbehartigers, denktanks en bedrijven.
Naast deze Europese prioriteitenlijst maakte de Tweede Kamer nog een lijst: de kennisagenda. Alle Kamerleden selecteerden onlangs de maatschappelijke thema’s waarover ze meer willen weten. Daarover krijgen ze wetenschappelijke notities en artikelen aangeboden via de groep onderzoekers in dienst van de Tweede Kamer. Van die Parlementaire Kennisagenda kwam er vorige week een nieuwe versie uit.
Over een paar weken heeft de Tweede Kamer dus twee lijsten. Een met Europese prioriteiten, en een met kennis-prioriteiten. Op de kennisagenda staan ook een aantal Europese zaken waarvoor de komende maanden extra ‘kennis-ondersteuning’ beschikbaar is, zoals de rechtsstaat, coronabeleid en de uitbreiding van de Europese Unie.
De commissie volksgezondheid in de Tweede Kamer heeft coronabeleid nog niet op de kennisagenda gezet. Dat is jammer voor minister Hugo de Jonge, die daarover vrijwel wekelijks met hen debatteert. En ook voor zijn ambtenaren die dagelijks met 26 landen Europees beleid maken voor bijvoorbeeld de gezamenlijke inkoop van vaccins.
synergie
Twee prioriteitenlijsten: Dat gaat ook in tegen een tweede mantra van Covey: creëer synergie! Bijvoorbeeld: het meeste hoofdpijn krijgen professionals in de zorg misschien wel van de eis van Europees aanbesteden. Dat speelt in de jeugdzorg – wel een ‘kennisprioriteit’ – maar is geen Europese prioriteit van het parlement.
Dit gebrek aan synergie is herkenbaar voor iedereen die met Europese zaken werkt. Synergie wordt immers vaak ‘weggeorganiseerd’. “Ik werk aan migratiebeleid, jij aan Europese zaken”. Een probleem? Dat hangt ervan af wie je het vraagt, als je dit onderzoek leest.
Daaruit blijkt dat integratie van Europees werk in de ‘gewone’ organisatie vooral de wens is van de ene groep: de Europees specialisten. Zij nemen nu minder vaak deel aan reguliere overleggen of processen, over de ‘gewone’ weekagenda of de kennislijst. Europa staat apart genoemd, ondanks alle dwarsverbanden. En bij discussies over Europese ondersteuning gaat het vaker over geld dan bij ‘lokaal’ en ‘nationaal’ beleid.
capaciteit
Voor de collega’s in dezelfde organisatie die geen Europa-specialist zijn, kost integratie moeite aan het begin en ligt het risico pas op de langere (en dus onzichtbare) termijn. Want Europese zaken hebben de nare eigenschap pas op te vallen als het te laat is. Een Europees emissie-handelssysteem (Europese prioriteit) kan uitmonden in lasten voor het MKB (kennisprioriteit van de fractiewoordvoerders Economische Zaken). De te kiezen brandstofmix voor de luchtvaart (Europese prioriteit) kan helpen bij de verduurzaming van de luchtvaart (prioriteit van de fractiewoordvoerders op Infrastructuur). En past de Europese detacheringsrichtlijn wel bij de gewenste menselijke maat in de uitvoering (voor de woordvoerders Sociale Zaken en Werkgelegenheid)?
Het verbinden van die thema’s is aan de professionals. Daarover is brede overeenstemming, want voor het ondersteunen van het politieke werk van Kamerleden moet meer capaciteit komen, aldus een koor van experts. Daarin schaarde zich afgelopen week ook de Raad voor het Openbaar Bestuur. Of niet? In hun briefadvies over ondersteuning van de Tweede Kamer ontbreekt wel iets: precies. Het Europese en internationale werk van de Tweede Kamer: het Bureau Brussel, de Europaspecialisten en de interparlementaire betrekkingen door de hele wereld.
Mendeltje van Keulen is onder meer praktijkprofessor Europa bij de Haagse Hogeschool. Van 2011 tot 2017 was zij griffier Europese Zaken bij de Tweede Kamer. Zij leegt voor Brusselse Nieuwe regelmatig de brievenbus van de Tweede Kamer en legt Europese voorstellen bovenaan de stapel.
