Het is nooit leuk als mensen jouw goede bedoelingen in twijfel trekken. Minister Jetten van Klimaat schrijft de Kamer dat een artikel van Follow the Money ‘de indruk kan wekken dat Nederland de Brusselse ambities op waterstof niet serieus neemt’. Maar zijn brief aan de Kamer gaat alleen over de Nederlandse inzet, terwijl Europees beleid met 26 andere landen en het Europees Parlement wordt bepaald.

Deze week ontvingen de woordvoerders Energie van de fracties een brief van Minister Jetten in reactie op een artikel van Follow the Money. Dit onderzoekscollectief van een aantal scherpe journalisten in Brussel beschrijft ditmaal wat de Nederlandse onderhandelaars in de Raad van 27 landen aan het doen zijn, om Europese ambities over ‘groene waterstof’ te beïnvloeden. 

Non-paper

Een belangrijk Europees lobby-instrument is een ‘non-paper’. Dat is Brussels jargon voor een informele brief van landen. Tijdens colleges roept de term steevast een lachsalvo op. Geen paper? Of wel een paper? Met de onderhandelaars van Duitsland, Denemarken, Oostenrijk, Luxemburg en Ierland schreef Nederland een non-paper voor een ambassadeursvergadering. Aanwezig waren alle landen en de Europese Commissie (auteur van de plannen). Daarin werd verder gepraat over de details van bindende Europese regels voor hernieuwbare energie. 

Een non-paper schrijven landen niet alleen – logisch, want coalitievorming is cruciaal voor Europees succes op gebieden – zoals hernieuwbare energie – waarin met een meerderheid wordt beslist. Om de Nederlandse inzet te kunnen wegen, is het voor Kamerleden dus belangrijk om te weten wat andere landen willen. Dit non-paper was voor uw columnist niet eenvoudig te vinden via de zoekmachine van de Tweede Kamer, ondanks afspraken dit soort stukken ook met de Kamer te delen – andere minsteries doen het wel. Dan hoeven Kamerleden niet te googelen om hun dossier compleet te hebben.

Waterstof

In de brief van Minister Jetten wordt de ambitieuze Nederlandse inzet op waterstof nog maar weer eens beschreven. Een herhaling van zetten, want er wordt verwezen naar een stapeltje eerdere brieven die de Kamer ontving. Daaronder ook het ‘BNC-fiche’, de allereerste beoordeling van het voorstel – inmiddels zijn de onderhandelingen weer een eind gevorderd. 

Een belangrijk antwoord op het feitenrelaas van Follow the Money wordt in de brief vermeden. Hoe realistisch is de Nederlandse inzet in de Europese onderhandelingen nou precies, in het licht van de standpunten van de 26 andere hoofdsteden van de Europese Unie? Wat willen de andere landen bereiken, met welk tempo en in welke vorm, en kunnen we met die landen coalities vormen om meerderheden te bereiken op cruciale discussiepunten? 

Een andere instelling die in de brief van de minister niet wordt genoemd, is het Europees Parlement. Dat is medebeslisser als het gaat om de energietransitie. Het politieke tumult in de Straatsburgse vergadering deze week, waardoor het ‘Fit for 55’-pakket van Eurocommissaris Timmermans werd opengebroken, is van dit machtige Europees Parlement het bewijs. 

Folow the Money

Kamerleden moeten het ‘Europese krachtenveld’ kennen, om een ‘Nederlandse’ inzet op waarde te kunnen schatten. Dat lukt niet met een brief vol ambities, die alleen over Nederland gaat. Gelukkig zijn er steeds meer journalisten, zoals Brusselse Nieuwe en Follow the Money, die Haagse discussies in een Europees licht zetten.

Dat is hier wel nodig. Volgens Follow the Money-journalist Jesse Pinster ‘morrelt’ Nederland aan de Europese ambities, maar Jetten zweert de Kamer dat hij vaart maakt. Het welles-nietes is een flinke stapel om door te nemen voor het gemiddelde Kamerlid. Dat moet, want op 22 juni staat er weer een live debat met de minister gepland. Eerdere debatten over de Energieraad waren ‘schriftelijk’, een wisseling van argumenten tussen ambtenaren en fractiemedewerkers. Het is te hopen dat de minister in het commissiedebat op 22 juni over het krachtenveld live politiek aan de tand wordt gevoeld. Al was het maar om de illusie te voorkomen, dat louter onze ‘Nederlandse’ inzet de Europese wetgeving van de toekomst bepaalt.