Als je een thuis een camera ophangt, de ‘Werken met Europa’ borrel organiseert, of je klanten een nieuwsbrief wilt sturen, heb je ermee te maken: de Algemene verordening Gegevensbescherming. Sinds deze belangrijke privacywet in 2018 in de hele Europese Unie is ingevoerd, worden je gegevens een stuk beter beschermd.

Daarvoor was de gegevensbescherming nog geregeld in een Europese richtlijn, waarbij lidstaten meer vrijheid hebben om zelf hun beleid te bepalen dan bij een verordening. In 2012 deed de Europese Commissie daarom een voorstel voor zo’n verordening voor ‘algemene data protectie’, de GDPR.

Langzaam proces

De Tweede Kamer was erop gespitst en vroeg meteen informatie op bij de regering. Op het voorstel plaatsten ze een parlementair behandelvoorbehoud. Dit betekent dat de Tweede Kamer niet slechts één keer, maar ging talloze malen in debat ging met oud-minister Dekker (Rechtsbescherming) over de voortgang van de Brusselse onderhandelingen.

Er vormden zich al snel twee kampen in Europa. De voorstanders van de multinationals – tegenwoordig ook wel bekend als big tech – want data zijn het nieuwe goud. En de burgerrechtenbeschermers, zoals de NGO Bits of Freedom en de toenmalige Duits-Franse rapporteur in het Europees Parlement, Jan Albrecht van de Groenen.

Elk kwartaal stuurde de regering de Kamer een update over de voortgang van de besprekingen. In 2016 werd er een akkoord over de hele wet bereikt tussen de Europese wetgevers. Twee jaar later trad de wet eindelijk in de gehele EU – en dus ook Nederland – in werking. Hiervoor was er door het ministerie van Justitie en Veiligheid een speciale uitvoeringswet gemaakt die ook de Tweede Kamer moest worden behandeld.

Boetes

Voordat de AVG inging, deed Nederland al eens een internationaal vergelijkend onderzoek naar de privacywetgeving in verschillende lidstaten. Hieruit bleek dat de bescherming in ons land al best goed was geregeld, maar dat Nederlanders er nog niet erg van bewust waren.

Dat veranderde in één klap met de AVG, die veel aandacht kreeg, want alle Nederlandse organisaties moesten aan de bak. In alle EU-landen is er een zogeheten ‘autoriteit’ die toezicht houdt. In Nederland is dat de Autoriteit Persoonsgegevens. Die heeft te weinig personeel om boetes uit te delen, al is dat wel heel veel gebeurd.

De eerste zaak was die van de KNLTB, de Nederlandse tennisbond die gegevens deelde voor reclamedoeleinden. Daarna volgden er nog vele. De grootste Europese zaak was de boete van afgelopen jaar voor techgigant Meta. Zij moesten 1,3 miljard euro betalen vanwege het overzetten van Europese data naar Amerikaanse servers.

Evalueer mee

De Europese unie liep er mee voorop. De AVG is een soort van de nieuwe standaard geworden op het gebied van gegevensbescherming. In 2020 de stelde de Tweede Kamer een rapporteur aan voor een evaluatie van de wet, VVD-Kamerlid Tobias van Gent. Hij organiseerde een rondetafelgesprek met de Autoriteit Persoonsgegevens, wetenschappers en advocaten. Het ging bijvoorbeeld over de impact van het delen van patiëntgegevens tussen zorgverleners.

Maar er blijft debat. Want de AVG zorgt voor administratieve lasten bij bijvoorbeeld gemeenten en het MKB. Bovendien zijn er ondertussen veel nieuwe EU-wetten over technologie en digitale markten. Daar moet de verordening op worden aangepast. Het is dus hoog tijd voor een Europese evaluatie. De ambassadeurs van de lidstaten bij de EU, waaronder Michael Stibbe voor Nederland, besloten daartoe in november 2023 en is nu van start.

Dus heb je als burger, overheidsorganisatie, bijvoorbeeld een Kamerfractie of advocatenkantoor een mening over de AVG en hoe dat anders moet? Je kan nog tot 8 februari je mening geven!