Auteur: Gerben-Jan Gerbrandy
De BoerBurgerBeweging wil een Nederlandse opt-out voor Europese natuurafspraken. Een onzalig plan, want niet alleen is het onhaalbaar, het is ook gewoon slecht voor de leefbaarheid en gezondheid van ons land. De Nederlandse natuur staat onder grote druk en bezwijkt zelfs op een aantal plekken.
We zijn als mensen nog altijd afhankelijk van de natuur. Van het water dat we drinken en van de insecten die onze gewassen bestuiven, bijvoorbeeld. We hebben een zo sterk mogelijke natuur nodig om extreme weersverschijnselen, zoals zware regenval, goed te doorstaan in de komende jaren. Voor de bescherming van de natuur zijn Europese regels cruciaal en juist daar wil BBB vanaf.
Conservatieve oorlog
Eigenlijk is dit veel groter nieuws dan het feit dat BBB met een kandidaat-premier kwam, die 24 uur later toch geen kandidaat-premier bleek te zijn. In Nederland sneeuwde een aantal opvallende Europese standpunten uit het conceptverkiezingsprogramma volledig onder, maar in Europa was dat anders. Daar zijn deze standpunten, waaronder de opt-out voor natuurbescherming, niet onopgemerkt voorbijgegaan. Waarom? Omdat men op de BBB let in Brussel en Straatsburg.
Het in zes Europese talen te lezen Euractiv berichtte nadrukkelijk over de BBB-standpunten, omdat ze worden gezien als een blauwdruk voor de conservatieve oorlog tegen alles dat riekt naar bescherming, laat staan herstel, van de natuur. Met de hakken over de sloot haalde de natuurherstelwet van Frans Timmermans een meerderheid, zij het in sterk verwaterde vorm. Rechtse politieke partijen hebben deze slag wellicht verloren, maar ze zijn klaar voor de volgende en die erna. De ultieme winst is als er helemaal geen Europese regels meer in de weg van de industriële landbouw staan. Vandaar het proefballonetje van BBB, om er maar uit te stappen.
Spelletje met de kiezer
Zo gaat dat echter niet. Allereerst speelt de BBB een spelletje met de kiezer, door te suggereren dat zo’n opt-out mogelijk is. Wat is zo’n opt-out nou helemaal? In wezen is het een uitzondering op een hele categorie van Europees beleid. Sommige landen hebben opt-outs bedongen bij hun toetreding tot de EU, zoals Denemarken met de euro of Ierland met het vrij reizen binnen Schengen.
Met terugwerkende kracht uit een deel van de EU stappen, want daar hebben we het over, dat kan gewoon niet. Het is een truc om later te kunnen zeggen: ‘we zijn gedwarsboomd’, terwijl je op voorhand al weet dat het er niet inzit. Puur aanwakkeren van woede, om er politieke munt uit te slaan. Populisme dus.
Niet onschuldig
Toch is deze proefballon niet zo onschuldig. Het denken in conservatieve Europese kringen is nu dat strijden tegen de natuur stemmen oplevert en het aantal fronten waarop gestreden kan worden is groot. Als een opt-out niet mogelijk is, dan is er voldoende om op te schieten. Schijnbaar kinderachtige verboden op vegetarische schnitzels, het afschieten van wilde dieren die te dichtbij vee komen, de uitstoot van ammoniak, overbevissing, overbemesting – het moet allemaal maar kunnen.
De natuur is een van de voornaamste Europese strijdterreinen geworden. Zo niet het voornaamste. De poppetjes zijn leuk, maar de Nederlandse kiezer moet kijken naar wat de poppetjes voorstellen. Wie pakt deze losgeslagen anti-natuur-fantasie aan? De prijs die we moeten betalen als de vrienden van de landbouwlobby winnen is een hele hoge. Het gaat om onze leefomgeving en onze gezondheid. Zelfs met al onze wolkenkrabbers, voertuigen en technologische snufjes, blijft de mens onderdeel van de natuur. Het water uit de kraan en het eten op het bord bestaan nog altijd bij gratie van een gezonde planeet.
Gerben-Jan Gerbrandy is D66 kandidaat-lijsttrekker voor de Europese verkiezingen en was eerder namens die partij lid van het Europees Parlement. In 2017 is hij verkozen tot Groenste Politicus van het Jaar.
