De motor hapert, klinkt het in Brussel. De deuren knallen en met name Duitsland isoleert zich, zeggen de Fransen. Duitsland is zich van geen kwaad bewust en zegt dat de twee landen de afgelopen jaren juist veel meer op elkaar zijn gaan lijken.

De stroeve relatie tussen de leiders Macron en Scholz heeft in feite twee oorzaken. Om te beginnen de nieuwigheid. Macron was gewend aan Merkel met wie hij redelijk goed kon lezen en schrijven en Scholz is wat stijver, minder plooibaar en de huidige bondskanselier is ook wat minder Europees dan z’n voorganger. Merkel en Macron sms’ten elke dag wel even, Scholz is daar minder van.

Isolatie

De tweede oorzaak is de oorlog in Oekraïne. Niet alleen reageren beide leiders anders; Macron probeert een grote internationale rol te spelen, terwijl Scholz vooral afwacht. Dat heeft ook met de Duitse afhankelijkheid van de Russische energie te maken.

En dat laatste zorgt voor toenemend ongemak in de rest van Europa. Ondanks de Duitse verdediging dat alle landen hun burgers financieel steunen, is er in de rest van de Europese Unie weinig begrip voor het steunpakket van 200 miljard euro dat Duitsland een paar weken geleden uittrok om de ergste gevolgen van de energiecrisis op te vangen. Macron was na afloop van de Europese Top weinig diplomatiek: “Het is niet goed als Duitsland zichzelf isoleert.”

De problemen op een rij:

• Het steunpakket van 200 miljard euro. “Geen blijk van Europese solidariteit”, noemde de Franse minister LeMair het;
• De gaspijplijn tussen Frankrijk en Spanje. Duitsland is daar groot voorstander van, terwijl Frankrijk zich daar lang tegen heeft verzet. Duitsland heeft het gas (LNG) nodig, terwijl de Fransen met hun kernenergie veel minder gas nodig hebben;
• Duitsland ziet niet veel in een gasprijs die door de overheid wordt vastgesteld (de zogenoemde cap), terwijl de Fransen groot voorstander zijn van een dergelijke aftopping;
• China. Niet alleen de investering die het Chinese bedrijf Cosco doet in de Hamburgse haven (zie de nieuwsbrief van vorige week), maar ook de geplande reis van Scholz naar China. Macron had graag meegewild om samen (als motor van de EU) een vuist te maken;
• De trage levering van Duitse wapens aan Oekraïne;
• Bovendien vindt Frankrijk dat Duitsland te weinig wapens in Frankrijk koopt en zijn de Fransen niet enthousiast over het Duitse plan om een Europees raketschild te bouwen. Frankrijk wil vasthouden aan haar eigen kernwapens.
• En dan zijn er nog de verschillen van mening over de uitbreiding van de Europese Unie. Duitsland is wat preciezer met de afgesproken regels, terwijl Frankrijk soms wat rekkelijker wil zijn.

Wat nu?

De twee leiders hebben deze week lang met elkaar gesproken en lieten na afloop weten dat het gesprek goed en vruchtbaar was. Foto’s van lachende, handen schuddende politici werden de wereld in gestuurd om het beeld kracht bij te zetten. Maar ze waren alleen, normaal vergaderen de Franse en Duitse topministers met elkaar; komt er na afloop een ronkende verklaring, die ook voor de andere lidstaten van belang is. Want als Frankrijk en Duitsland het eens zijn, weet de rest al hoe laat het is.

Formeel was de verklaring dat de ministers er nog niet uit waren, in Duitse media werd ook gezegd dat sommige ministers liever op vakantie gingen. Komende januari komt het allemaal goed. Dan bestaat het zogenoemde vriendschapsoverleg tussen de twee landen zestig jaar. En dan komt er niet alleen een verklaring, maar zullen Macron en Scholz ook samen een persconferentie geven. Want dat is misschien wel het meest opmerkelijke tot op heden; de twee leiders schudden wel handen, maar stonden nog niet zij aan zij bij een persconferentie.

Dit is een verhaal uit onze geopolitieke nieuwsbrief Brussels Peil. Lees de hele nieuwsbrief hier.