Nederland wil dat de Lelylijn wordt opgenomen in het Trans-European Transport Network (TEN-T), het trans-Europese vervoersnetwerk van de Europese Unie. Dat is eerder deze week mondeling aan de Europese Commissie meegedeeld. De voorgestelde spoorlijn van Lelystad naar Groningen is momenteel nog niet in het Europese vervoersnetwerk TEN-T opgenomen, wat betekent dat Nederland geen Europese subsidie voor het project kan ontvangen.
En dat is problematisch, omdat er Europees geld nodig is om de treinverbinding te realiseren. Staatssecretaris Infrastructuur en Waterstaat Vivianne Heijnen (VVD) noemt de mondelinge mededeling aan de Europese Commissie tijdens een debat van de commissie voor Infrastructuur en Waterstaat in de Tweede Kamer de “officiële aftrap” van de onderhandelingen. “We willen dat de Lelylijn wordt opgenomen in het TEN-T Programma.” Het trans-Europese vervoersnetwerk dus.
Vorige week was Eurocommissaris Adina Vălean – die over Europese spoorlijnen, waterwegen en transport gaat – op bezoek in de Rotterdamse haven. Zij vertelde in een interview met Brusselse Nieuwe dat Nederland niet op Europese subsidie voor de Lelylijn hoeft te rekenen. Zolang Nederland geen formeel proces start om de Lelylijn in het Europese vervoersnetwerk TEN-T op te laten nemen tenminste. Het kabinet is van dat bericht geschrokken en heeft direct stappen ondernomen: het mondelinge verzoek aan de Europese Commissie van eerder deze week is een eerste stap in dit proces, later volgt een schriftelijke, officiële onderbouwing voor het verzoek. Na de zomer staat een officieel gesprek met de Europese Commissie over de opname van de Lelylijn in het Europese vervoersnetwerk TEN-T gepland.
Regeerakkoord
Voor Nederland is het zaak dat dit lukt en er daadwerkelijk Europese subsidie naar de Flevopolder vloeit. In het meest recente regeerakkoord (Rutte IV) is drie miljard euro voor de Lelylijn begroot, maar dat is niet voldoende. Geschat wordt dat in totaal vijf à negen miljard euro nodig is om de Lelylijn ook daadwerkelijk operationeel te krijgen. Wordt het spoorproject dus niet in het Europese vervoersnetwerk TEN-T opgenomen, dan krijgt Nederland de financiering niet rond.
Eurocommissaris Vălean zei bij haar bezoek aan Rotterdam vorige week dat Nederland kans maakt op veel geld uit de subsidiepot als de treinlijn twee lidstaten verbindt. In het regeerakkoord is afgesproken dat komende tijd wordt onderzocht hoe de Lelylijn kan bijdragen aan een verbeterde verbinding met het noorden van Duitsland.
Eurostar
Tijdens het debat van de commissie Infastructuur en Waterstaat in de Tweede Kamer ging het ook over de mogelijkheid dat er jarenlang geen Eurostar van Amsterdam naar Londen zal rijden. Door een verbouwing op Amsterdam Centraal is er vanaf begin 2024 namelijk geen ruimte meer voor kaartjes- en paspoortcontrole op het perron. Staatssecretaris Heijnen had dat eerder in een brief aan de Tweede Kamer meegedeeld. “Maar u snapt dat ik dat onacceptabel vindt”, zei ze tijdens het commissiedebat. “Daarom heb ik de Nederlanse Spoorwegen (NS) en de Nederlandse spoorwegbeheerder ProRail gevraagd alles op alles te zetten om dit te voorkomen. We zitten natuurlijk een beetje op de bijrijdersstoel wat dat betreft”, waarmee de staatssecretaris doelde op het feit dat de beslissing uiteindelijk niet bij Nederland ligt. Daar gaat de Britse hogesnelheidstrein Eurostar uiteindelijk over. “Maar wat ik eraan kan doen, zal ik doen.”
