Gekleed in een legeruniform en met de zandzakken zichtbaar opgestapeld achter hem, heeft de Oekraïense president Zalensky de officiële lidmaatschapsaanvraag voor de Europese Unie ondertekend. De stap – terwijl het Russische leger de omsingeling van Kiev probeert te voltooien – volgt na een telefoongesprek vanochtend met de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen.
In dat gesprek heeft Von der Leyen Zelensky gezegd dat wat haar betreft Oekraïne lid kan worden van de Europese Unie. Het Oost-Europese land is ‘een van ons is en we willen ze in de Europese Unie’, zei de Duitse politica later tegen de nieuwszender Euronews.
Nederland ziet niets in een snel Oekraïens EU-lidmaatschap. Tijdens het debat over de Russische militaire invasie van Oekraïne zei premier Rutte dat het een discussie is voor de langer termijn. Hij zegt in op intensieve samenwerking tussen de Europese Unie en Oekraïne en pleit voor gezamenlijke vergaderingen van de Europese Raad van regeringsleiders met de president van Oekraïne.
Zalensky heeft net de lidmaatschapsaanvraag ingediend. Wat vindt u daarvan?
Rutte: “Dat staat ieder land in Europa vrij dat geen lid is van de Europese Unie. Dat geldt voor Oekraïne, maar zou ook kunnen gelden voor andere landen. Het Verenigd Koninkrijk zou zo’n brief weer kunnen sturen!”
Maar daarmee zijn ze nu toch een kandidaat-lidstaat, toch?
Rutte: “Nee. Dat zijn ze pas als de Europese Unie ze daartoe aanmeldt. Het betekent dat zij de aanvraag doen en dan begint er een ongelofelijk bureaucratisch proces. Dat duurt jaren. En mijn punt is, in reactie op de uitspraak van Von der Leyen die ik op zichzelf snap: het is nu dienstig om te kijken wat kunnen wij op korte termijn doen voor Oekraïne in die intensieve samenwerking die er al is”.
Dus los van die brief, die overigens door hem getekend wordt in een legeruniform in een ruimte waar de zandzakken tegen de deur zijn opgestapeld, is het nog steeds niet aan de orde om nu te praten over een lidmaatschap van de Europese Unie?
Rutte: “Dat is echt iets voor de veel langere termijn. Dat zal een aparte discussie moeten zijn met alle voors en tegens. Het is een ingewikkeld proces. Belangrijker is daarom: wat kan je op de kortere termijn doen. §Je zou bijvoorbeeld, dat heb ik de voorzitter van de Europese Raad Charles Michel voorgesteld, kunnen besluiten dat wij als 27 regeringsleiders met een zekere regelmaat vergaderingen hebben gezamenlijk met de Oekraïense president. Dat type praktische oplossingen is voor de korte termijn veel handiger”.
