De commissie Regionale ontwikkeling (REGI) vergaderde donderdagmiddag over de overstromingen in Limburg, België en Duitsland van juli vorig jaar. Een delegatie Europarlementariërs van het REGI – waaronder CDA’er Tom Berendsen – bezocht de getroffen gebieden eind februari. In het overleg van vandaag werden conclusies van dat bezoek gedeeld. Ook waren er drie burgemeesters aanwezig, waaronder die van het Nederlandse Valkenburg, Daan Prevoo. Zijn betoog was kort en duidelijk: “We moeten grensoverschrijdend samenwerken”.
In juli 2021 viel er lokaal heel veel regen in korte tijd. Met name in het Belgische Wallonië en de Duitse deelstaten Nordrhein-Westfalen en Rheinland-Pfalz. Ook het zuiden van Limburg werd getroffen. Daar waren de overstromingen in het Geuldal, waar ook Valkenburg ligt, het ergst. In Duitsland vielen er 196 doden en in België overleden 42 mensen. De totale schade in de drie landen was 40 miljard euro. Cornelia Weigand, tijdens de overstromingen burgemeester van het Duitse Altenahr, opende de vergadering. Zij vertelde dat ze de grootschalige overstromingen van juli vorig jaar als een voorbode ziet: “Ik vrees dat we ervan uit moeten gaan dat wij de eerste getroffenen zijn”, zei ze via een videoverbinding. “Er zullen meer overstromingen volgen de komende jaren. Europese steunregelingen zijn belangrijk”.
Alarmeringssysteem
Dat beweerde ook burgemeester Prevoo van Valkenburg, hoewel hij de nadruk legde op samenwerking tussen Nederland, België en Duitsland. Hij deed een oproep aan Europa om deze coöperatie te faciliteren. “Onze systemen zijn niet voldoende op elkaar aangesloten, de communicatie verloopt niet goed”, zei Prevoo. “Ik zie het als een uitdaging om op de korte termijn beter samen te gaan werken. Die betere samenwerking is er nu op papier, maar in praktijk komt er weinig van. Te weinig. En er moet ook een alarmeringssysteem komen dat grensoverschrijdend werkt. Een voortijdig waarschuwingssysteem”.
Een oproep die bij CDA’er Berendsen enige verwarring wekte. Hij denkt dat de infrastructuur om goed samen te werken er allang ligt. “Het is een regio die over grenzen kijkt”, zei hij. “Mensen werken over de grens, familie woont over de grens. Dit is een plek waar drie landen samenkomen.” Berendsen vindt het dan ook vreemd dat die samenwerking op het gebied van crisiscommunicatie ondermaats is, juist tussen regio’s die zo veel met elkaar te maken hebben.
Wat de overstromingen volgens Berendsen laten zien, is dat grensoverschrijdende samenwerking ook op een andere manier nodig is. “In feite komt het erop neer dat wat stroomopwaarts gebeurt, effect heeft op wat er stroomafwaarts aan schade kan ontstaan”, zei hij. Berendsen pleit dan ook voor een afgewogen uitgave van geld voor klimaatdoeleinden. “Het besef moet er stroomafwaarts zijn dat iedere Nederlandse euro die je investeert in het klimaat, allicht beter stroomopwaarts geïnvesteerd kan worden dan in je eigen regio. En daar is zeker ook een rol voor de Europese Unie en de Europese Commissie weggelegd, maar uiteindelijk zou je die niet nodig moeten hebben voor grensoverschrijdende samenwerking. Dat is aan de landen zelf.”
Maatregelen
Vanuit het REGI komen er wel degelijk maatregelen. Zo wordt aan het Europees Parlement geld gevraagd om een proefproject op te zetten. Dat project bestaat uit een waarschuwingssysteem om de gemeentes in het gebied tijdig in te lichten als er overstromingsgevaar dreigt. Want juist aan een adequate voorspelling ontbrak het vorige zomer. Een programma dat – indien goedgekeurd en succesvol ingezet – ook verder over Europa verspreid kan worden. En, zo benadrukte rapporteur Pascal Arimont, er moet bovenal genoeg geld worden vrijgemaakt voor de wederopbouw. Want die is nog lang niet voltooid.
