Met de Media Freedom Act wil de Europese Commissie de onafhankelijkheid en diversiteit van Europese media waarborgen. Dat maakten Eurocommissarissen Thierry Breton (Interne Markt) en Vera Jourová (Waarden en Transparantie) vrijdagmiddag op een persconferentie bekend. Thomas Bruning, secretaris van de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ), noemt het voorstel belangrijk: “We vinden het een goede stap. Met name voor landen in de Europese Unie waar de situatie van de persvrijheid wat minder sterk ontwikkeld is.”

In het voorstel van de Europese Commissie staat onder meer dat de redactionele vrijheid van media versterkt moet worden. Die redacties moeten door een Europees wetgevingskader beschermd worden tegen “disproportionele of discriminatoire nationale maatregelen”. Daarmee moet het pluriforme medialandschap verzekerd worden. 

Onafhankelijk

Ook moet de financiering van publieke omroepen of media transparanter worden. Daarbij is het van belang dat de betreffende redacties volledig onafhankelijk kunnen werken en er een breed aanbod is van informatie en opinie. Het hoofd van een publieke omroep moet op een heldere, transparante manier worden aangesteld en kan alleen bij “specifieke omstandigheden” worden ontslagen, zo schrijft de Commissie. Niet-publieke media moeten ook transparant zijn over hun eigenaar omdat ze een rol kunnen spelen in het vormen van de publieke opinie en daarmee ook politieke invloed hebben. Als een mediaorganisatie andere belangen dient dan informeren, moet dat bekend zijn.

Als laatste staat er in het Commissievoorstel dat het verboden is om journalisten en hun familie te bespioneren. Daarop gelden een aantal uitzonderingen, zoals verdenkingen van terrorisme, maar die moeten bij de inzet van spionagesoftware nadrukkelijk gespecificeerd worden. Ook mogen journalisten nooit vervolgd worden voor bronbescherming.

“Er zitten veelbelovende aspecten in de wet”, zegt Bruning. “Dat die bronbescherming voor journalisten op Europees niveau nog steviger wordt aangezet, vind ik een goeie zaak. Het is wel zo dat dat op Nederlands niveau al gewaarborgd is in wetgeving.”

Ranking

Op het gebied van persvrijheid heeft Nederland het afgelopen jaar ook de nodige klappen te verwerken gekregen. Na onder meer de moord op misdaadverslaggever Peter R. de Vries daalde Nederland liefst 22 plaatsen op de wereldwijde ranglijst persvrijheid van Reporters Without Borders: van plaats 6 naar plaats 28. De nieuwe Europese wetgeving lijkt aan de Nederlandse problemen niet zo veel bij te dragen, ziet Bruning: “Zaken als de openheid van informatie en veiligheid van journalisten zit er niet zo sterk in”, zegt hij over de voorstellen van de Europese Commissie. Verbetering moet in dat opzicht uit Nederland komen en niet uit Brussel.