Computerchips zijn overal, van ‘slimme’ stofzuiger tot pratende smartphone. De vraag is er, maar het aanbod moet kunnen volgen. Om de technologische ontwikkeling binnen de EU te versterken, zet de Europese Commissie in op een nieuw pakket maatregelen, op 8 februari voorgesteld als de Europese Chipwet. Met dit pakket maatregelen moet de Europese chipindustrie een duw in de rug krijgen. Gaat dit wel werken? Worden er kanttekeningen gemaakt in de sector? Tijdens een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer gingen beleidsmakers en Nederlandse experts in gesprek.
Onafhankelijkheid is onmogelijk
De Europese tekorten aan chips moeten met de Europese chipwet worden aangepakt. Zo zal er ruim 43 miljard euro vanuit Brussel worden vrijgemaakt om te investeren in de industrie en om toekomstige tekorten, bijvoorbeeld in de aanlevering van materialen en grondstoffen, beter en sneller op te vangen.
Met de chipwet zou bovendien het concurrentievermogen van Europa op het gebied van de halfgeleidertechnologie – de ontwikkeling van kleine plaatjes (chips) met gigantische hoeveelheden elektronische schakelingen – vergroot worden. Belangrijk, want chips komen voor in veel producten – van auto tot robot in het ziekenhuis.
Een stabiele voorziening van chips kan ervoor zorgen dat Europa in de toekomst een vinger in de pap heeft (en blijft houden) als het aankomt op technologische innovatie, zo lijkt de boodschap van de Europese Commissie.
En dan gaat een lampje branden in Eindhoven, waar de (hightech)industrie al jaren aan een opmars bezig is. Europa wil de afhankelijkheid van andere regio’s op technologische vlak verminderen. “Maar Europa mag ons niet de illusie geven dat het onafhankelijk kan zijn van de rest van de wereld”, waarschuwt Johan Feenstra, CEO bij chipbedrijf SMART Photonics. De halfgeleiderindustrie is volgens Feenstra een wereldwijde industrie. “We moeten de wederzijdse afhankelijkheid in het oog houden: we importeren stoffen en producten, dat is nu eenmaal zo. Om een sterke positie te behouden moeten we inzetten op het investeren in nieuwe technologie en niet zozeer nieuwe fabrieken in Europa bouwen.” Want onafhankelijkheid nastreven is volgens Feenstra niet realistisch; de Europese, Amerikaanse en Aziatische sector zijn onderling verbonden.
Chipwet in 3 pijlers
“Chips zijn overal en maken de digitale transformatie (soms de ‘digitale revolutie’ genoemd) in Europa mogelijk. Ze helpen bij de vooruitgang van de geneeskunde, maar verlichten ook de energiecrisis. Er is daarom gelukkig veel aandacht voor onze chipindustrie, maar die aandacht moet wel naar bepaalde uitdagingen in de sector gaan”, stelt de baas (uitvoerend directeur) van NXP Semiconductors, Maurice Geraets. Hij vraagt zich af waarin de EU wil investeren en hoe dat moet gebeuren?
Het gaat volgens hem om drie dingen. Investeren in ontwikkeling, de productie van chips verhogen en zorgen dat de handel beter verloopt. “Allereerst moeten we investeren in technologische ontwikkeling. We profiteren in Europa namelijk van elkaars innovatie. Ten tweede moet de productiecapaciteit in Europa omhoog. De Duitse autoindustrie bijvoorbeeld heeft veel chips nodig. Ik denk aan de bouw van mooie chipmachines door het Nederlandse ASML. Dat is belangrijker dan de aanpak van de zwaktes. We moeten niet de race aangaan met Cloudcomputing bijvoorbeeld. Want in Cloudcomputing (dat via een internetnetwerk informatie beschikbaar stelt) zijn de Amerikanen al heer en meester.”
En volgens de topman van NXP moeten we de eigen markt ook beter beschermen. “Dat doen de Amerikanen ook.” Dat kan door scherper te kijken naar welke grondstoffen worden gebruikt en vooral elementen te gebruiken die in Europa voorkomen.
Grote chips in Eindhoven
ASML, het Veldhovense bedrijf dat als één van de weinige ter wereld in staat is machines te bouwen die chips op een efficiënte en duurzame manier kunnen maken, is eveneens voorstander van de Europese chipwet. Voordat de plannen begin dit jaar werden gepresenteerd bezocht voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie de fabriek in Nederland.
Hoewel ASML een enorm marktaandeel heeft, is Europa toch afhankelijk van chips uit Azië. Maar om de Europese positie in deze sector wereldwijd te verbeteren moet volgens ASML niet alleen gefocust worden op chipproductie. Dat staat in een opinie die het bedrijf naar aanleiding van de chipwet in februari heeft gepubliceerd. ASML onderstreept het belang van investeringen in de doorontwikkeling van de technologie zodat de kwaliteit en betrouwbaarheid van de producten die Europa op dit moment levert, zal verbeteren.
