Volgens de nieuwste publicatie van het Europees Milieuagentschap hebben Den Haag, Groningen en Breda de schoonste lucht van alle steden in ons land. Op Europees niveau staat Den Haag zelfs op de 27ste plaats en ook de andere twee steden zitten in de top 50. Ruim 340 Europese steden zijn meegenomen in de metingen.
Steden met matige luchtkwaliteit zijn er in ons land ook. Volgens de cijfers van het Europees Milieuagentschap is de luchtkwaliteit in Utrecht, Nijmegen en Eindhoven matig. Aan welke standaarden werd de luchtkwaliteit in dit onderzoek getoetst en hoe? En hoe doet ons land het als geheel volgens de standaarden voor de uitstoot van luchtvervuilende stoffen?
Meetstations
Momenteel moet de luchtkwaliteit van de EU-lidstaten voldoen aan de Europese richtlijn voor het verminderen van de nationale uitstoot van luchtvervuilende stoffen. In die zogenaamde NEC-richtlijn is per lidstaat een plafond vastgesteld voor de uitstoot van vijf stoffen: stikstofoxiden, vluchtige organische stoffen (met uitzondering van methaan), zwaveldioxide, ammoniak en fijnstof. De luchtkwaliteit in de Europese Unie wordt gemeten door ruim 400 meetstations, verspreid over de Europese steden.
In de meest recente publicatie van het Europees Milieuagentschap wordt de luchtkwaliteit van de Europese steden enkel aan de hand van de hoeveelheid fijnstof in de lucht bepaald. Fijnstof bestaat uit zeer kleine deeltjes die vrijkomen bij verbranding door menselijk handelen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de verbranding van gas en andere brandstoffen. Hoe meer van die deeltjes er in de lucht zitten, hoe schadelijker dat is voor onze gezondheid. De luchtkwaliteit wordt in de publicatie, afhankelijk van de hoeveelheid fijnstof per kubieke meter lucht, bestempeld als “goed, redelijk, matig, slecht of zeer slecht.”
Van de meegenomen steden in Nederland heeft Den Haag de kleinste hoeveelheid fijnstof per kubieke meter in de lucht, waarmee de de luchtkwaliteit als ‘redelijk’ uit de bus kwam. In Eindhoven hangt in vergelijking met Den Haag bijna driekwart meer fijnstof per kubieke meter in de lucht, waardoor de luchtkwaliteit daar als ‘matig’ werd bestempeld.
Uitdagingen
Volgens een rapport dat het Europees Milieuagentschap deze maand heeft gepubliceerd heeft in 2020 maar minder dan de helft van de EU-lidstaten voldaan aan alle verplichtingen van de NEC-richtlijn om de nationale uitstoot van alle vijf luchtvervuilende stoffen terug te dringen. Volgens het agentschap is de grootste uitdaging op Europees niveau een vermindering van de uitstoot van ammoniak tijdens de landbouw, waarbij Spanje het meest boven het toegestane plafond uit is gekomen.
Voor Nederland ligt het grootste probleem bij de uitstoot van vluchtige organische stoffen in de landbouw. Dat zijn stoffen die heel gemakkelijk verdampen, zelfs bij kamertemperatuur. Volgens het RIVM komen die stoffen bijvoorbeeld vrij bij de verdamping van verf en schoonmaakmiddelen, maar ook bij de verbranding van benzine en andere aardolieproducten. Van de vier landen die in 2020 boven het plafond voor de uitstoot van vluchtige organische stoffen zijn uitgekomen (Denemarken, Duitsland, Luxemburg en Nederland) heeft ons land de grens het meest overschreden.
