In 2019 zag de Europese Arbeidsautoriteit (ELA) het levenslicht. Het in Bratislava gevestigde agentschap moet erop toezien dat de Europese arbeidsregels correct worden nageleefd.

“ELA is hier om de miljoenen Europeanen te ondersteunen die werken in een andere lidstaat. Maar ELA is er ook voor bedrijven die over de EU-grenzen heen opereren”, vat Eurocommissaris voor Sociale Rechten Nicolas Schmit het samen. “Europa moet de gouden standaard zijn op het vlak van arbeidsomstandigheden.”

CDA’er Jeroen Lenaers was destijds hoofdonderhandelaar namens het Europees Parlement over de oprichting van het agentschap: “Een historische stap om ervoor te zorgen dat onze interne markt niet alleen vrij is, maar ook eerlijk.” In de EU mag er immers geen ruimte zijn voor schijnzelfstandigheid, sociale dumping of uitbuiting, benadrukt Lenaers.

“En toch zien we helaas nog te veel van dit soort praktijken”, zegt hij. “Het is nu tijd om naar de toekomst te kijken en de bevoegdheden van ELA zo snel mogelijk fors uit te breiden.

“Sterkere vuist”

Ook Europarlementariër Agnes Jongerius (PvdA) wil de arbeidswaakhond meer tanden geven. “Wanneer de deurbel gaat en je huis een rommeltje is, twijfel je natuurlijk om de deur te openen. De meeste mensen zullen eerst nog snel wat spullen verstoppen in de kast”, vertelt Jongerius. “Hetzelfde geldt voor lidstaten. Als ze weten dat er in hun land sprake is van uitbuiting van arbeidsmigranten, dan nodigen ze ELA niet snel uit. Daarom willen wij dat ELA een mandaat krijgt met een sterkere vuist.”

Op dit moment mag ELA alleen inspecties uitvoeren wanneer een lidstaat ze uitnodigt. Een beperking van de macht van het agentschap, stelt Jongerius. Het Europees Parlement wil daarom dat ELA op eigen initiatief een onderzoek kan starten.

Uitbuiting van derdelanders

Op dit moment is de Europese Commissie volop aan het brainstormen over een mogelijke hervorming van het agentschap. Donderdag stemt het Europese Parlement over een motie waarin het zijn visie op die hervorming toelicht.

Een uitdaging waar ELA volgens Eurocommissaris Schmit momenteel voor staat: toezien op de sociale rechten van werknemers van buiten de EU die hier komen werken. Het afgelopen jaar waren er misstanden in de transportsector met niet-Europese vrachtwagenchauffeurs: zij werden niet correct betaald. ELA kon echter niet ingrijpen.

De Commissie denkt er nu over na om ELA de mogelijkheid te geven om in dit soort gevallen bedrijven voor een nationale rechter te dagen. Ook Jongerius en Lenaers onderstrepen dat ELA uitbuiting van werkenden uit landen van buiten de EU moet bestrijden.

“We zien meer en meer schijnzelfstandigen van derde landen actief op de Europese markt. En dat leidt tot grote problemen”, besluit Lenaers.

Van het inflatiespook tot het coronaherstelfonds, elke woensdag ontvang je een overzicht van de laatste ontwikkelingen in de Week van de euro. Abonneer je hier.