In aanloop naar de informele Energieraad van 21 en 22 januari heeft de Tweede Kamer een aantal kritische vragen gesteld aan de nieuwe minister van Klimaat. Rob Jetten (D66) reist later deze week af naar Amiens om te spreken over milieu-uitdagingen met andere Europese klimaatministers. Voorafgaand hebben partijen in de Tweede Kamer vragen kunnen stellen aan minister Jetten over de Nederlandse inzet op het overleg in Amiens. Brusselse Nieuwe zet de drie belangrijkste aandachtspunten van de Tweede Kamer op een rij.
1.) SER-advies biomassa in balans
In juli 2020 publiceerde de Sociaal-Economische Raad (SER) het advies ‘Biomassa in balans’. Dat advies is de basis voor kabinetsbeleid omtrent biomassa. In een vraag van de VVD wordt minister Jetten verzocht om de conclusies van dit rapport te delen in de aanstaande Informele Energieraad. Jetten geeft in een schriftelijk antwoord desgewenst aan dit te zullen doen. ‘Het SER-rapport vormt de basis voor de Nederlandse inzet en inbreng in Brussel.’
Maar wat adviseert de SER precies? Volgens het adviesorgaan moet biomassa vooral gebruikt worden als overbruggingsoplossing. Een voorbeeld dat in het rapport genoemd wordt, is biobrandstof voor zwaar transport en de lucht- en scheepvaart. ‘Elektrische vrachtwagens en synthetische kerosine gemaakt uit duurzame energie en CO2 zijn er nog niet.’ Biobrandstof is dan een tijdelijk alternatief, tot er wel andere oplossingen voorhanden zijn. De SER benadrukt wel dat er snel werk gemaakt moet worden van die oplossingen, ze zijn niet permanent.
De SER adviseert om biomassa zo hoogwaardig mogelijk in te zetten. Dat sluit aan bij het punt over het ontbreken van een duurzaam alternatief voor kerosine. Het ministerie van EZK (Economische Zaken en Klimaat) laat weten dit na te streven: “Het gaat om zaken waar geen duurzame vervanging voor is op korte termijn. Omdat de voorraad biobrandstoffen niet onuitputtelijk is, moet je het zo hoogwaardig mogelijk inzetten.”
60% reductie broeikasgas in 2030
Een tweede punt is het nationale klimaatdoel, dat door het nieuwe kabinet stevig is aangescherpt. Waar de Europese klimaatmaatregelen van Eurocommissaris Timmermans, Fit for 55, voorschrijven om in 2030 55% minder CO2 uit te stoten, doet Nederland er in het coalitieakkoord van Rutte-4 nog een stapje bovenop: de uitstoot van broeikasgassen moet in 2030 60% lager zijn dan in 1990.
Minister Jetten benadrukt in antwoord op de vraag ‘hoe gaat Nederland klimaatkoploper worden?’ van D66 deze nationale doelstelling. ‘Het is van belang het overkoepelende EU-doel van tenminste 55% overeind te houden.’
Op die 60% broeikasreductie die het nieuwe kabinet zichzelf als doel heeft gesteld, is de afgelopen week veel kritiek gekomen. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft heel wat aan te merken op dit beleid. Volgens hen is de doelstelling van 55% absoluut het maximaal haalbare. Wil dat gehaald worden, moet alles meezitten, meldt de Volkskrant dinsdag. 60% is volgens het PBL dus overambitieus en uitgesloten.
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat erkent dat het een heel ambitieuze doelstelling is. “Je kan het bericht van het PBL als aanmoediging en als kanttekening zien. Het hangt van ontzettend veel af en er gelden van allerlei randvoorwaarden om dit te laten slagen. We zetten ons doel wat hoger dan waar we per se willen eindigen. Dat zorgt ervoor dat de kans groter is dat we uiteindelijk op 55% uitkomen.”
Greenwashing
Een ander groot thema is het aanmerken van aardgas en kernenergie als duurzame energiebronnen. De SP-fractie in de Tweede Kamer maakt zich grote zorgen dat dit tot ‘greenwashing’ gaat leiden: iets als duurzaam voordoen, terwijl het dat in praktijk niet is. Aardgas geldt immers als een fossiele brandstof en kernenergie geeft problematisch afval.
Het antwoord van het kabinet is dat Nederland ook zeer kritisch is op het categoriseren van aardgas als duurzame energiebron. ‘Nederland heeft zich sinds de start van de taxonomie [de indeling van energiebronnen als duurzaam en niet-duurzaam red.], ruim twee jaar geleden, zowel ambtelijk als politiek uitgesproken tegen de inclusie van aardgas als duurzaam daarin.’ Nederland zal zich in Amiens uitspreken tegen de inclusie van aardgas in de taxonomie.
Kernenergie daarentegen mag dus groen blijven, wat Jetten betreft, tussen de regels doorlezend. In het Nederlandse coalitieakkoord staan twee kerncentrales aangekondigd.
De raad van vrijdag en zaterdag is informeel, wat betekent dat er geen officiële besluiten worden genomen. De informele raden – die door Frankrijk, de nieuwe voorzitter van de Europese Raad worden georganiseerd – zijn vooral bedoeld voor de lidstaten om van gedachten te kunnen wisselen. Het Nederlandse standpunt met betrekking tot bovenstaande thema’s wordt dus wel degelijk uitgesproken. Minister Jetten is er zaterdag bij, op vrijdag wordt hij vertegenwoordigd door de directeur-generaal klimaat en energie Sandor Gaastra, wegens Haagse verplichtingen in de ministerraad.
