Het komt steeds vaker voor. Bouwvakkers van wie niet duidelijk is voor wie ze werken, hoeveel ze verdienen en of ze wel sociale zekerheid hebben. Het leidt tot uitbuiting, te lage lonen en oneerlijke concurrentie voor bouwbedrijven die zich wel aan de regels houden. De vakbond FNV stond woensdag samen met hun Belgische collega’s te protesteren voor het Europees Parlement in Brussel.

Vakbond

“We zien in toenemende mate mensen van buiten de EU op onze West-Europese arbeidsmarkt”, zegt FNV-bestuurslid Ellen Hoeijenbos. Volgens haar zitten juist die mensen in een bijzonder kwetsbare situatie. Ze worden vaak onderbetaald en zijn slecht of niet verzekerd. Door de constructies van onderaannemer op onderaannemer is moeilijk uit te zoeken wie nu verantwoordelijk is. Daarnaast is hun lot overgelaten aan malafide bouwbedrijven en soms criminele organisaties. “Als ze actie zouden ondernemen, raken ze hun baan kwijt”, zegt Hoeijenbos. “Dan zijn ze vaak ook hun huisvestiging kwijt en worden ze gewoon over de grens heen teruggeschopt.”

Het FNV ziet heil in een aantal dingen. Zo wil de vakbond een soort identiteitskaart voor bouwvakkers waarop te zien is onder welke cao ze werken, maar ook wie hun werkgever is. Daarmee zouden de verantwoordelijke instanties op de juiste manier actie moeten kunnen ondernemen. Ook ziet ze graag een Europese wet die ervoor zorgt dat wanneer er publiek geld gebruikt wordt voor een bouwproject er strenge regels toegepast worden over de sociale rechten van bouwvakkers. Gemeenten of het Rijk moeten dus eisen dat aannemers hun werknemers goed betalen en verzekeren.

Europese regelgeving

PvdA-Europarlementariër Agnes Jongerius is het met haar eens. Ze gaf zelf ook een toespraak tijdens het protest. Volgens haar kan de EU best wat doen voor de bouwvakkers. Ze ondersteunt het idee dat er een identiteitsbewijs moet komen voor de bouwsector. “We weten dat de bouwsector een plek is waar veel arbeidsongelukken voorkomen”, zegt ze. “Er werken ook veel nationaliteiten langs en naast elkaar.” Dat kan dus ingewikkeld worden. Zo’n ID-kaart schept duidelijkheid in de wirwar van nationaliteiten, verzekeringsmaatschappijen en werkgevers.

In het Europees Parlement wordt volgens Jongerius al jaren opgeroepen tot zo’n ID-kaart. “Het staat zelfs al in het werkprogramma van de Europese Commissie, maar daar is nog niets mee gedaan”, aldus Jongerius. Door het toestaan van deze praktijken maakt ongelijke beloning en uitbuiting mogelijk volgens haar.

Ook de strengere regels voor publieke aanbestedingen, vindt ze een goed idee. Nu mogen overheden eisen stellen aan de sociale zekerheid die bouwbedrijven hanteren, volgens Jongerius moeten overheden hiertoe verplicht worden. In Duitsland wordt al vooruitgang geboekt, ziet ze. De minister van Sociale Zaken heeft onlangs aangekondigd strengere sociale zekerheidseisen te gaan verplichten.

Oneerlijke concurrentie

Ze vindt het niet alleen belangrijk voor bouwvakkers, maar ook voor bedrijven die zich wel aan de regels houden en geen rare constructies opzetten met werknemers. De bedrijven vinden het oneerlijke concurrentie.