Tijdens een speciaal ingelaste buitengewone bijeenkomst van de NAVO is vrijdag wederom besloten niet militair in te grijpen in Oekraïne. Bij het overleg waren de ministers van Buitenlandse Zaken van de NAVO-landen aanwezig. Dat betekent dat er ook geen ‘no-fly zone’ boven Oekraïne komt voor Russische vliegtuigen, waar de Oekraïense president Zelensky eerder deze week om vroeg. “De enige manier om een ‘no-fly zone in te stellen”, legde secretaris-generaal van de NAVO Stoltenberg uit, “is Russische vliegtuigen boven Oekraïne uit de lucht schieten. Maar dat zou in heel Europa tot een oorlog kunnen leiden.”
Bijzonder aan deze NAVO-vergadering was de aanwezigheid van Finland en Zweden. Beide landen zijn geen NAVO-lid, maar waren vandaag in Brussel wel ter plaatse. Stoltenberg vertelde dat Zweden en Finland ook aan komende vergaderingen over het conflict zullen deelnemen.
Grondgebied
Voorafgaand aan het overleg vertelde Stoltenberg voor de camera al dat de NAVO bij Rusland aandringt zijn troepen uit Oekraïne weg te halen en te gaan voor een “diplomatieke oplossing.” Stoltenberg noemde de NAVO een “defensieve alliantie, die geen conflict zoekt met Rusland.” Maar, zo benadrukte hij, “de NAVO zal iedere centimeter van zijn eigen grondgebied verdedigen.”
Die boodschap werd naderhand herhaald. Stoltenberg noemde de Russische agressie “de ergste in decennia” en riep Poetin op onmiddellijk al zijn troep terug te trekken. Maar de NAVO verwacht niet dat dat gaat gebeuren. Stoltenberg ziet de oorlog de komende dagen alleen maar erger worden: de Russen zetten heftigere wapens in en lijken door te gaan met de aanvallen in Oekraïne. De aanval op de Oekraïense kerncentrale in de buurt van Zaporizja van vannacht noemde Stoltenberg een bevestiging van wat de NAVO al wist: “Deze oorlog is heel gevaarlijk. Dat hebben de gevechten van vannacht weer laten zien.”
Versterken
Wat de NAVO wel gaat doen is de toepen aan het Oostelijk deel van NAVO-grondgebied verder versterken. “We zijn geen deel van dit conflict”, zei Stoltenberg daarover. “Maar we hebben we de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat het zich niet verder uitbreidt. Dat zou alleen maar voor meer menselijk leed en burgerdoden zorgen.”
Dat betekent dat de NAVO doorgaat met het leveren van militaire goederen aan Oekraïne, maar zich niet militair mengt. Stoltenberg ging ook nog in op de situatie in Georgië en Bosnië, twee landen die sinds de Russische inval in Oekraïne meer dreiging vanuit Moskou ervaren. “We zagen voor de invasie al dat Rusland hen intimideert”, zei Stoltenberg daarover. “Maar die dreiging is nu toegenomen.”
Om escalatie in die landen te voorkomen gaat de NAVO bijdragen aan het versterken van de verdediging van die twee landen. Concrete plannen noemde Stoltenberg niet.
Reactie Hoekstra
Minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra sluit zich bij de woorden van Stoltenberg aan. In een reactie op de NAVO-vergadering noemde Hoekstra het niet-ingrijpen “een moeilijke boodschap.” Maar militair actie ondernemen is ook volgens Hoekstra geen optie. “Dan lopen we het gevaar allemaal in een oorlog terecht te komen. Dat willen we per se niet.”
Dat zei Hoekstra voorafgaand aan een vergadering met zijn Europese collega’s in Brussel. Die vindt vanmiddag plaats. Bij die vergadering is ook Stoltenberg aanwezig, net als de Britse minister van Buitenlandse zaken Liz Truss als de Amerikaanse minister Antony Blinken. Namens de Oekraïense regering is minister Dmytro Kuleba aanwezig via een videoverbinding. Hoekstra verwacht geen nieuwe sancties tegen Rusland: “We beoordelen wat het effect van de genomen sancties is. Wat doen landen op het gebied van humanitaire hulp, wat doen ze op het gebied van economische hulp? Daar zal het vandaag over gaan.”
